|
|
| مصاحبه/ |
دکتر محیی‌الدین مهدی: آخرین راه‌حل افغانستان همگرایی منطقه‌یی است
/30.12.2016
محیی‌الدین مهدی نماینده ولایت شمالی بغلان در مجلس نمایندگان افغانستان است. او از اعضای جمعیت اسلامی هم است. همچنان، دکتر مهدی در جهاد و مقاومت نقش داشته است. آقای مهدی از چهره‌های نخبة جریان مقاومت محسوب می‌شود.
دکتر مهدی در پیوند به نشست سه جانبه در مسکو و مواضع پسین روسیه و چین می‌گوید که این دو کشور می‌بینند که حلقاتی در دولت افغانستان، در تبانی و همکاری با عربستان، ترکیه و ایالات متحدة امریکا، جریان موسوم به داعش را به شمال افغانستان منتقل می‌سازد، به همین دلیل مواضع تازه‌یی گرفته‌اند. او باور دارد که یکی از اهداف این فعالیت‌ها، ایجاد بی‌ثباتی در آسیایِ میانه -در نزدیکی مرزهایِ این دو کشور- است. روسیه در دورة پس از فروپاشی اتحاد شوروی، به تهدید مشابهی از جانب کشورهای مذکور-به اضافة پاکستان- مواجه بود. عنصر بی‌ثبات کنندة آن زمان طالبان بودند که توسط نیروهایِ مقاومت مهار می‌شدند. اما اینک نیرویِ مقاومتی در میان نیست، روسیه به کی‌ها باید متوسل شود تا سدی در بیرون از مرزهایِ نفوذ خویش -در برابر تهدید داعش- افراز نماید؟
آقای مهدی باور دارد که روسیه فشارهایِ رو به افزایش امریکا بر خویش را، چه در اوکراین و چه در سوریه، باید در یکی از حوزه‌هایِ نفوذ امریکا پاسخ بگوید. افغانستان انگشت افگار امریکاست؛ برای روسیه موضعی بهتر از اینجا وجود ندارد. طالبان را باید دستگیری نماید.
خبرنگار افغانستان.رو در پیوند به بازی‌های تازة منطقه‌یی با آقای مهدی به مصاحبه پرداخته است. شرح مصاحبه را در زیر می‌خوانید.
افغانستان.رو: جناب دکتر، اخیراً شاهد نشست سه‌جانبة اسلام‌آباد، پکن و مسکو در روسیه بودیم. کابل به شدت از برگزاری این نشست ناخشنود است. چه چیزی نگرانی دولت افغانستان را بر انگیخته است؟
من تصور می‌کنم که بیشتر از نگرانی دولت کابل، نگرانی مردم بیشتر است؛ مخصوصاً بخش‌های مشخصی از مردم افغانستان یعنی مردم شمال. به ویژه کسانی‌که سالیان متمادی به طالب‌ها در جنگ بوده‌اند و تلفات و قربانی‌های فروان و نام‌داری هم داشته اند. با موضع‌گیری‌های جدید روسیه و چین همه در حیرت فرو رفته‌اند.
البته برای ما نگرانی‌های دولت‌های روسیه و چین قابل درک است. ما درک می‌کنیم که نگرانی‌های آنها چیست. ولی تمسک به سلاح بسیار زنگ‌زده و کهنه‌یی مثل طالبان که آن را پاکستان به همکاری امریکا و عربستان سعودی ساخت، کارساز نیست. پاسخ به توطیه‌هایی که دولت روسیه فکر میکند توسط امریکا در شمال افغانستان بر ضد آنها راه افتیده است، با سلاح کهنه و زنگ زدة ساخت خود امریکا تعجب‌آور است. علاوه بر اینکه ما نگران هستیم، تعجب هم می‌کنیم که چگونه به چنین سلاحی دست برد‌ه‌اند.
دولت افغانستان با طالبان عملاً در جنگ است و روزانه به طور اوسط 50 تن از فرزندان افغانستان در نیروهای امنیتی جان می‌بازند. چگونه دولت افغانستان با تمام ضعفها، غلطی‌ها و ندانم کاری‌هایی‌که دارد، نگران نباشد.
افغانستان.رو: در اعلامیه‌یی‌که پس از نشست سه جانبه در مسکو منتشر شده است، از گسترش نفوذ داعش در افغانستان ابراز نگرانی شده است. پیشتر شما در مقاله‌یی نگاشته بودید که امریکایی‌ها داعش را به شمال افغانستان منتقل ساخته‌اند. اما در عین حال برخی گزارش‌هایی وجود دارد که حضور داعش را در شمال کشور منتفی می‌داند. باور شما چیست، آیا داعش به شمال جاسازی شده است؟
بلی برنامة انتقال داعش وجود دارد. گفته می‌شود که داعش از راه بدخشان به شمال جاسازی می‌شود. سوال این است که داعش به غیر از راه پاکستان از راه دیگری وارد بدخشان می‌شود؟ آیا بدخشان به غیر از چین، تاجیکستان و پاکستان دیگر سرحدی با کدام کشوری دارد؟ معلوم است که از پاکستان وارد بدخشان می‌شود.
در عین حال، باور من این است که برخی از کشورها در مورد داعش بزرگ‌نمایی می‌کنند. داعش در افغانستان عنصر بومی نیست و بنابراین رشد و رونق این جریان در این کشور بسیار دشوار است. مولفه‌های فکری داعش تنها اسلام‌گرایی نیست؛ چنان‌که از طالبان نیست. داعش شعارهای مشخصی به غیر از مسایل دینی دارد که مسایل قومی و قرائت عربی میباشد. این قرائت‌ها در شمال افغانستان پا نمی‌گیرد.
در جنگ اول کندز و پس از سقوط این ولایت شاهد بودیم که طالبان بیرق داعش را بلند کردند. ولی به محض اینکه متوجه شدند نیروهای حکومت افغانستان دوباره دارند کندز را می‌گیرند، دوباره بیرق طالبان را بلند کردند. یعنی فقط چهره‌بدل کردن، بیرق بدل‌کردن و نام بدل کردن است. آیا ما بپذیریم که دولت‌های چین و روسیه با این عظمتی‌که دارند، این بازی را هیچ متوجه نیستند و نمی‌فهمند؟
افغانستان.رو: در نشست سه جانبة مسکو بر گسترش همکاری‌های منطقه‌یی تأکید شده است. کشورهای منطقه در پانزده سال پسین نقش چندانی در مسایل افغانستان نداشته‌اند. آیا این کشورها می‌توانند برای خروج از بن‌بست کنونی راه‌کار و برنامه‌یی ارایه کنند؟
به باور من آخرین راه حل به مشکل افغانستان همگرایی منطقه‌یی است. افغانستان و کشورهای منطقه باید در یک پلکفروم مشخص مشکلات مرزی و تاریخی خود راحل کنند.
افغانستان.رو: یکی از پرسش‌هایی‌که این روزها بسیار مطرح می‌شود این است که با گذشتة نه چندان خوبی‌که میان اسلام‌آباد و مسکو وجود داشته است، این دو کشور چگونه به هم نزدیک شده‌اند و بر همدیگر اعتماد کرده‌اند. چگونه شده است که مسکو در خصوص مسألة افغانستان به پاکستان متوسل شده است؟
من تصور می‌کنم حلقات معینی در افغانستان در این زمینه پادرمیانی، تلاش و کوشش کرده‌اند؛ از آن جمله اگر به سفرهای متعددی که آقای کرزی به آسیای میانه و روسیه داشت، نیک بنگریم متوجه می‌شویم که برای برائت و تقویة طالبان بوده است. ورنه چه هدفی از سفرهای پی‌درپی به مسکو داشته است. از آغاز هم پیدا بود که حلقات معین در تلاش تأمین رابطة طالبان با مسکو بوده‌اند، از جمله آقای کرزی. طرف بازی از جانب پاکستان آقای کرزی است، آن‌که باخته دولت افغانستان است. دولت افغانستان به طور تعجب‌آوری متوجه می‌شود که بازی طالبان از دستش رفته است و در این بازی دیگر حضور ندارد. به باور من، حلقة وصل کسانی هستند که در تیم آقای کرزی فعالیت می‌کنند.
افغانستان.رو: شما در یک پیام کوتاه حرکتهای اخیر روسیه را توجیه کرده‌اید و مدعی شده‌اید که روس‌ها حلقاتی در دولت افغانستان را مسوول انتقال نا امنی و داعش به شمال می‌دانند و از سوی دیگر، مدعی شده‌اید که دیگر نیروی مقاومت پیشین هم باقی نمانده تا مسکو به آنها متوسل شود. اما آیا بخشی از حکومت افغانستان از سوی اعضای جبهة مقاومت سابق رهبری نمی‌شود؟
آنها در چوکات حکومت افغانستان تنظیم شده‌اند و رسماً موضع ضد طالبانی دارند. چین و روسیه بیشتر از هر کشور دیگر می‌دانند که بخش اعظم نیروهای مسلح افغانستان را مردمان شمال و آن‌هایی‌که به مقاومت دیروز وابسته بودند، تشکیل می‌دهند. بیشتر جنازة سربازان را می‌بینیم که از تونل سالنگ به شمال انتقال داده می‌شود. این کاملاً واضح و روشن است.
افغانستان.رو: رهبری جبهة مقاومت پیش افغانستان چرا نتوانستند تماس و ارتباط‌شان را با متحدان منطقه‌یی‌شان حفظ کنند؟
من بارها گفته‌ام و بار دیگر می‌گویم که بقایای مقاومت و یا جبهة متحد دیروز و بازمانده‌های قهرمان ملی افغانستان در یک بازی بسیار ساده‌لوحانه متحدان سابق خود را که در رأس آنها روسیه بود، از دست دادند و با اشتباه غیرقابل جبران به امریکا که تازه وارد افغانستان می‌شد اعتماد کردند. فراموش کردند که امریکا در بازی خود مهره‌ها و پرسونل خاص خود را دارد. به همین ترتیب، همة پیروزی‌ها و دست‌‌آوردهایی را که در طول زمان داشتیم و در پای آن شهدای زیادی از جمله مسعود را از دست داده بودیم، به اصطلاح به طرف مقابل ریختیم. آنها امروز به گدایی افتیده‌اند و دست خود را به طرف آنها دراز می‌کنند تا چیزی بدهند.
باور من این است که آیندة افغانستان با همین قرائتی که ما داریم، نه قرائت طالبانی، با روسیه، آسیای‌میانه و در یک کلام با شانگهای است.
اما تعجب می‌کنم که دوستان ما چگونه کسانی را انتخاب کردند که دشمنان تاریخی‌شان هستند. چطور روسیه می‌تواند این موضوع را فراموش کند که جمهوری "چیچن اچکیری" را طالبان به رسمیت شناختند و اولین کشوری بود که برای آنها سفارت باز کردند.
من امیدوارم مقامات عالی رتبة فدراتیف روسیه در گزارش‌هایی که نمایندگان آنها از افغانستان برای‌شان داده است، تجدید نظر کنند.
افغانستان.رو: فرجام سیاست پاکستان با طالبان و با روسیه و چین را چگونه می‌بینید؟
من تصور می‌کنم که این بازی بسیار کوتاه مدت است. به خاطر اینکه پاکستان هرگز استراتژی گسترش نفوذ و پخش نا امنی و بحران در آسیای میانه را از برنامة خویش خارج نمی‌سازد. این مسأله جز استراتژی‌های پاکستان است. امروز زیر عنوان داعش بازی میکند و طوری وانمود می‌سازد که با چین و روسیه همسو است؛ اما واقعیت این است که داعش از راه پاکستان به بدخشان و از آنجا به آسیای میانه می‌رود. به زودی مشت پاکستان باز خواهد شد و این موضوع فاش خواهد گردید. چین و روسیه هم متوجه خواهند شد که فریب بازی‌یی را خورده‌اند که پیشتر دیگران خورده بودند.
افغانستان.رو: چقدر به حکومت تازة امریکا خوش‌بین هستید. آیا استراتژی مبارزه با تروریسم واشنگتن در منطقه تغییر نخواهدکرد. آیا روزنه‌های همکاری دولت منتخب امریکا با روسیه وجود ندارد؟
لااقل من این باور را ندارم که دولت امریکا به پاکستان فشار بیاورد و یا پاکستان زیر بار این فشارها برود. پاکستان به صلح تن نخواهد داد. این کشور اهداف مشخص خود را دارد. در ضمن، تا زمانی‌که رهبری سیاسی افغانستان از شعارهایی که پاکستان تصور میکند خلاف منافع‌اش است، دست بر ندارد، اسلام آباد تن به صلح نخواهد داد.
اما علایم و نشانه‌هایی در زمان کمپاین ترامپ و پس از آن دیده می‌شود که در برخورد و سیاست‌های خود در قبال منطقه تجدید نظر خواهد کرد.
افغانستان.رو: در روزهای پسین برخی گزارش‌هایی منتشر شده است که نیروهای داعش با هواپیما به شمال افغانستان منتقل گردیده‌اند. شما به عنوان یک نماینده ولایت شمالی بغلان در این باره اطلاعاتی دارید؟
برخی از نمایندگان مجلس از جمله یک نماینده ولایت شمالی بغلان که ولایت من هم است، در شورای ملی ادعا کردند که چنین هلیکوپترهایی را در دندغوری مشاهده کرده‌اند که در ساحه نفوذ مخالفان مسلح نشست و برخاست داشته‌اند.
افغانستان.رو: چه فکر می‌کنید این هلیکوپترها مربوط چه کسانی است؟
درک این موضوع مشکل است. امنیت فضایی افغانستان تا خروج نیروهای امریکایی در سال 2014 به امریکایی‌ها ارتباط داشت. از آن پس تصور می‌کنم که فضای افغانستان بدون محافظ است. هر یک از کشورها این توانایی را دارند که در فضای افغانستان پرواز کنند.
افغانستان.رو: به عنوان پرسش پایانی، مقصر شرایط فعلی در افغانستان چه کسانی است؟
وضعیت موجود در افغانستان محصول یک روند طولانی است. به گمان من رهبری نیروهای ائتلاف در افغانستان همواره زیر فشار دولت افغانستان و شخص حامد کرزی قرار داشتند. آنان طوری بازی کردند که باعث ادامة حیات و بقای طالبان در افغانستان شد. طالبانی‌که کاملاً نابود شده بودند، دوباره جان گرفتند و از این وضعیت پاکستان بهره گرفت.
افغانستان.رو: سپاس جناب دکتر.
تشکر از شما.
|
| فارسی.رو |
ارسال اين صفحه به دوستتان
برای چاپ
|
|
|
|
