نانسی هاچ دوپری، «مادر باستان‌شناسی افغانستان» در 90 سالگی در کابل درگذشت.
خانم دوپری روز یکشنبه (۱۹ سنبله ) در شفاخانهیی در کابل در گذشت.
مرگ خانم دوپری واکنش گستردۀ شهروندان افغانستان و رهبران سیاسی این کشور را در پی داشت.
محمد اشرف غنی رییس جمهوری افغانستان در پیامی گفت که خانم دوپری بخش بزرگی از عمر خویش را صرف خدمت به تاریخ، فرهنگ و هنر افغانستان است.
آقای غنی گفته که خانم دوپری و شوهرش به گوشه گوشۀ افغانستان سفر کرد و برای شناسایی افغانستان به جهان کتاب نوشت.
عبدالله عبدالله، رییس اجرایی حکومت وحدت ملی نیز از مرگ خانم دوپری ابراز تأسف کرده و گفته شهروندان افغانستان ارزش و احترام خدمات چندین دهۀ او را می‌دانند.
هم‌چنان، سرور دانش معاون دوم رییس جمهوری افغانستان به خاطر درگذشت نانسی دوپری ابراز تأسف کرده و گفته است که بانو نانسی دوپری دوشادوش همسرش لویی دوپری زندگیش را وقف مستندسازی و حفظ میراث فرهنگی افغانستان نمود. این بانو کارهای علمی و پژوهشی ارزشمندی را از خود به یادگار گذاشته و سرانجام سنگ بنای بزرگترین مرکز افغانستان شناسی را بنیان نهاد.
مرکز معلومات افغانستان که در دانشگاه کابل واقع است، بیش از 60 هزار سند و منبع در زمینه افغانستان را در خود جا داده است و این مرکز یادگار بانو دوپری است.
آقای دانش گفته است که خدمات زوج دوپری برای افغانستان ماندگار است، نوشته‌های آن‌ها در باب فرهنگ عامه افغانها، میراث فرهنگی و تاریخ این سرزمین، از جمله منابع مهم در پژوهش های مردم شناسی به شمار می‌رود.
در این پیام آمده است که خدمات علمی بانو نانسی دوپری در تاریخ و اذهان مردم افغانستان مخصوصاً پژوهشگران و محققان، همیشه ماندگار و یاد او همیشه جاویدان خواهد ماند.
حامد کرزی رییس‌جمهور پیشین افغانستان نیز در پیامی درگذشت بانو دوپری نانسی را ضایعۀ بزرگ دانسته است. آقای کرزی گفته که بانو نانسی بیش از پنجاه سال عمر خود را برای جمع‌آوری داشته‌های فرهنگی و پژوهش در مورد افغانستان سپری کرده است. آقای کرزی گفته که مردم افغانستان خدمات بانو دوپری و شوهرش لویس دوپری را فراموش نمی‌کنند.
درهمین حال، دفتر نی حمایت کنندۀ رسانه‌های آزاد افغانستان، مرگ خانم نانسی را یک ضایعۀ بزرگ برای آزادی بیان و دسترسی به اطلاعات در افغانستان دانسته، از دولت افغانستان خواسته است تا به‌پاس خدمات ارزندۀ بانو دوپری "مرکز منبع معلومات افغانستان" را به‌نام او نام‌گذاری کند.
از سویی هم، دفتر میدیوتیک افغانستان به مناسبت درگذشت خانم نانسی دوپری، پژوهشگر و افغانستان شناس مشهور امریکايی مراتب همدردی و تسلیت خود را به به خانوادۀ محترم و مردم افغانستان ابراز کرده است.
دفتر مدیوتیک گفته که نام و خدمات فرهنگی بانو دوپری را گرامی می‌دارد. در گذشت خانم نانسی دوپری ضایعۀ بزرگ و جبران‌ناپذیر برای جامعۀ فرهنگی افغانستان است.
دوپری کی بود؟
نانسی هاچ دوپری در سال ۱۹۶۲ به عنوان همسر یک دیپلومات امریکایی به کابل آمد؛ اما به زودی جدا شد و با لویی دوپری ازدواج کرد.
لویی دوپری به حفاری‌ها و مطالعات‌اش در بخش‌های مختلف افغانستان می‌پرداخت و نانسی مجموعه‌یی از کتاب‌های تاریخی و اطلاعاتی راهنما را برای افغانستان نوشت.
وحید وفا، مدیر اجرایی مرکز افغانستان گفت: «او خودش را "ماموت پیر" می‌نامید و بسیاری از افغانها او را "مادرکلان افغانستان" می‌خواندند».
وفا اضافه کرد: «او افغانستان را بهتر از هرکس دیگری می شناخت».
نانسی، قبل از اینکه در سال ۲۰۰۵ دوباره به افغانستان برگردد، بیشتر وقتش را در پاکستان سپری نمود. گفته می‌شود که آنجا وی توانسته بود با اسامه بن لادن ملاقات کند و با شمار زیادی از مهاجران جنگزده افغان کار کند. نانسی با جدیت هرآنقدر اسنادی که در توانش بود در مورد افغانستان گردآوردی کرد.
بعد از سقوط رژیم طالبان و روی کار آمدن دولت جدید با حمایت غرب، نانسی در سال ۲۰۰۵ دوباره به کابل برگشت و با خودش حدود ۳۵ هزار سند بسته بندی شده در کیسه‌های کود را با خود آورد که مبنای آرشیف ملی افغانستان را تشکیل داد.
این پژوهشگر سختکوش در میانه سال‌های ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۱ رئیس "مرکز افغانستان" بود و پس از کنار رفتن از این مقام نیز همه روزه به این دفتر می‌رفت.
رییس اجرایی مرکز افغانستان می‌گوید وقتی نانسی همواره از اشتباهات غربی‌ها و افغانها انتقاد می‌کرد، خیلی‌ها فکر می‌کردند که او فرهنگ خودش را در افغانستان تبلیغ می‌کند.
