|
|
| صفحه اول/ |
حلقۀ حاکم در کابل: مغلوب داخل، مطرود بیرون
/18.3.2019
نویسنده: میرویس قادری
اظهارات مشاور امنیت ملی افغانستان دربارۀ گفت‌وگوهای صلح زلمی خلیل‌زاد نمایندۀ ویژه وزارت خارجۀ امریکا با طالبان، روابط کابل- واشنگتن را به مخاطره انداخته است.
رییس‌جمهور غنی، مشاور امنیت ملی ریاست‌جمهوری را به واشنگتن فرستاد تا دیدگاه ایالات متحده را دربارۀ حکومت افغانستان، مذاکره با طالبان و انتخابات پیش روی ریاست‌جمهوری عوض کند. امریکا در تلاش ادغام طالبان به نظام سیاسی، تغییر قانون اساسی و ایجاد حکومت موقت است.
حمدالله محب تلاش ورزید که ذهنیت واشنگتن را دربارۀ زلمی خلیل‌زاد، مذاکره‌کننده ارشد امریکا با طالبان دگرگون کند و او را «خلع مشروعیت» سازد و اقدامات نماینده امریکا را شخصی، سلیقه‌یی و کوتاه‌بینانه جلوه دهد.
مشاور جوان امنیت ملی با بیان این‌که خلیل‌زاد در سال‌های 2009 و 2014 به دنبال قرارگرفتن در رأس حکومت در کابل بود، گفت که داکتر خلیل‌زاد با پنهان‌کاری تلاش می‌ورزد که حکومت موقت روی کار آید و او در رأس حکومت موقت آیندۀ افغانستان باشد.
اظهارات محب با واکنش کم‌پیشینۀ واشنگتن مواجه شد. وزارت خارجۀ امریکا در ملاقات با وی مراتب اعتراض شدید خود را دربارۀ سخان او ابراز داشت. وزارت خارجۀ امریکا گفت که حمله به زلمی خلیل‌زاد حمله به امریکا است. احضار مشاور امنیت ملی افغانستان از جانب ایالات متحده، از نادرات در تاریخ دیپلوماسی بود. با تحقیر مشاور امنیت ملی، حیثیت، وقار و وجهۀ افغانستان در سطح بین‌المللی نیز به شدت آسیب دید.
منابع رسانه‌ای گفته‌اند که ایالات متحده امریکا، مشاور امنیت ملی کم‌تجربه و اما با صلاحیت رییس‌جمهور غنی را «ممنوع‌الورود» کرده است. همچنان، گزارش‌هایی وجود دارد که ایالات متحده سرگرم بازنگری در کمک‌های نظامی و مالی‌اش به نیروهای امنیتی و دولت افغانستان میباشد. در هفتۀ جاری، تیم امنیت ملی امریکا در نشستی محرمانه روی افغانستان بحث کرده و منابع نزدیک به نمایندۀ ویژۀ امریکا برای صلح افغانستان می‌گویند که خلیل‌زاد شخصاً حمدالله محب را تأدیب کرده است. زیرا، محب در جریان چند ماه پسین عملاً به دنبال ایجاد اصطکاک و گسست در روند صلح و ایجاد موانع در مسیر کار نماینده ویژۀ امریکا بوده است.
حمدالله محب، علی‌رغم سن و سال اندک و تجربۀ کم، مهمترین چهره در تیم رییس‌جمهور غنی است. اما اقدامات او نه‌تنها موجب تقویت جایگاه اشرف‌غنی در داخل و بیرون نشده، بل به تضعیف و متزلزل‌شدن موقعیت او و دستگاه ریاست‌جمهوری انجامیده است. در آخرین مورد اظهارات «ناسنجیده و غیرمسوولانه»، روابط افغانستان را با ایالات متحده امریکا به مخاطره انداخته است. درحالی‌که افغانستان به گونۀ کامل وابسته به امریکاست و بدون کمک مالی واشنگتن، دستگاه کابل، یک روز دوام نمی‌آورد. اظهارات محب، بیشتر از هر زمان، فروپاشی سیاسی در کابل را به نمایش گذاشت. حکومت اشرف‌غنی به دست چهار جوانی افتیده است که هیچ آگاهی‌یی دربارۀ سیاست خارجی، مناسبات داخلی و منطقه‌ای افغانستان ندارند.
در سوی دیگر، رییس اجرایی حکومت، فرصت را غنیمت شمرده و ضمن مخالفت شدید با اظهارات محب گفت که اظهارات دربارۀ متحد استراتژیک افغانستان، ضد منافع ملی است. او گفت که سیاست خارجی در جیب کسی نیست که با خود ببرد و برگرداند. داکتر عبدالله با سخنانش تلاش ورزید که اعتماد واشنگتن را به دست آورد.
لشکرکشی در بلخ
همزمان با اظهارات ناشیانه و غیردیپلوماتیک حمدالله محب مشاور امنیت ملی در امریکا، گروهی از افراد وابسته به او در دستگاه امنیتی به ویژه خوشحال سادات معین ارشد امنیتی وزارت داخله، برای عزل فرمانده پولیس بلخ و معرفی چهرۀ تازه، به شهر مزارشریف لشکرکشی کردند. معرفی فرمانده پولیس بلخ، منجر به درگیری نظامی شد که در نتیجۀ آن چند تن زخمی شدند. عطا محمد نور، از رهبران جمعیت، مدعی است که حکومت با جابجایی مهره‌ها در شمال، در پی توطیه علیه او میباشد.
معین جوان وزارت داخله فرماندهی عملیات برضد افراد وفادار به عطا محمد نور را برعهده داشت. او با صدها تن از سربازان ویژه به مصاف عطا محمد نور رفت و پس از مقاومت چندساعته فرمانده سابق بلخ، غایله پایان یافت و فرمانده جدید معرفی گشت.
افراد نزدیک به رییس‌جمهوری از معرفی فرمانده جدید پولیس بلخ به مثابۀ کوبیدن آخرین میخ بر پیکر عطا محمد نور یاد کردند و انعطاف و گذشت رییس اجرایی جمعیت در برابر نیروهای امنیتی را جشن گرفتند.
اما دستۀ انتخاباتی صلح و اعتدال، لشکرکشی نیروهای ویژۀ امنیتی را در بلخ، «سبک‌سرانه»، «نابخردانه و وحشیانه» خواند. یکی از رهبران حکومت نیز استفاده از نیروهای ویژۀ امنیتی را در برابر مردم، رد کرد و گفت که نیروهای امنیتی باید در مسیر منافع ملی حرکت کنند و از اقدامات سلیقه‌یی، انتخاباتی و گروهی اجتناب نمایند.
اقدام اخیر در بلخ برای هر دو طرف درگیر یک شکست بود. حکومت عملاً جریان مبارزه با ترور و خشونت را در برابر هم قرار دارد و از نیروهای ویژه در برابر مأموران پولیس در بلخ استفاده کرد؛ عطا محمد نور هم که تا آخر ماجرا نایستاد و کوتاه آمد، باردیگر اعتبار سیاسی و اجتماعی‌اش درز برداشت.
اِعمال سیاست‌های خام خارجی و اقدامات «سبک‌سرانۀ داخلی»، عملاً به جایگاه رئیس حمهور ضربه زده. نویسندگان مطرح امریکایی از مداخلات خارجی در انتخابات و نقش امریکا در گزینش غنی پرده برداشتند. توماس جانسون از نویسندگان بلندآوازۀ امریکایی به تازه‌گی رساله‌یی را منتشر کرد که نشان می‌دهد غنی هیچ شانسی برای رسیدن به ریاست جمهوری نداشته است. محمد اشرف‌غنی با این محاسبه که می‌تواند همانند سلفش حامد کرزی یک‌دورۀ دیگر خلاف میل امریکا در افغانستان حکم راند، اشتباه می‌کند. حامد کرزی از سال 2009 الی 2014 با ایالات متحده امریکا درگیر بود. کرزی مدعی بود که امریکا به دنبال برکناری و عزل او در انتخابات ریاست جمهوری2009 بوده است. با این حال، غنی کرزی نیست. او نه بردباری، انعطاف‌پذیری و دوراندیشی کرزی را دارد و نه از جایگاه داخلی و بین‌المللی رییس‌جمهور سابق برخوردار است. کرزی با وجود همۀ خلاها، در نگه‌داشتن توازن در سیاست خارجی و حمایت نخبگان داخلی، دست بلند داشت. سیاست اربابانۀ او در جامعۀ قبیله‌ای افغانستان کارساز بود.
محمد اشرف‌غنی در شرایط سختی قرار دارد. تقلای او برای بقا بی‌نتیجه است. زیرا، به استثنای چند چهرۀ معدود دوتابعیته امریکایی، هیچ شخصیت با نفوذ داخلی از وی حمایت نمی‌کنند. در بیرون از کشور هم تنها متحد خارجی‌اش را که ایالات متحده بود، از دست داده است. با رفتن مشاور امنیت ملی سابق از تیم تحول و تداوم، عملاً در جبهۀ رییس‌جمهور غنی، شاهد فروپاشی، تزلزل و گسست هستیم.
|
| فارسی.رو |
ارسال اين صفحه به دوستتان
برای چاپ
|
|
|
|
