|
|
| مصاحبه/ |
احمد مسعود فرزند قهرمان ملی افغانستان: آرمان و راه پدرم تعقیب نشد
/8.9.2016
اشاره: احمدمسعود فرزند احمدشاه مسعود قهرمان ملی افغانستان است. احمدشاه مسعود فرمانده اسطوره‌یی تاریخ معاصر افغانستان شمرده میشود. او در دو دورۀ تاریخی افغانستان (در دورۀ جهاد و مقاومت) نقش تعیین‌کننده داشته است. احمدشاه مسعود جایگاه بلندی در میان بخشی از جامعۀ افغانستان دارد. نگاه بخش کلانی از جامعه افغانستان به او به یک قهرمان افسانه‌یی و یک فرمانده اسطوره‌یی است. او در سال 15 سال پیش به تاریخ 18 سنبله به وسیلۀ دو تروریست عرب کشته شد. از او پنج دختر و یک پسر به یادگار مانده است. احمد مسعود یگانه پسر شهید مسعود است. او دروس ابتدایی خویش را در تاجیکستان و ایران و تحصیلات عالی را در بریتانیا تا مقطع فوق‌لیسانس خوانده است. احمد مسعود در سال‌های پسین دیدارهای خویش را با دوستان و همسنگران پدرش آغاز کرده است. او هم اکنون در کابل به سر می‌برد. افغانستان.رو در پانزدهمین سالروز کشته شدن احمدشاه مسعود با احمد مسعود به مصاحبه پرداخته است. احمد مسعود معتقد است راه حل افغانستان طرح و برنامه‌یی است که احمدشاه مسعود اساس گذاشته است. او از یاران پدرش دلخور است و می‌گوید که راه احمدشاه مسعود تعقیب نشده است. شرح مصاحبه را در زیر می‌خوانید.
افغانستان.رو: به عنوان فرزند احمد شاه مسعود، چه نگاهی به قهرمان ملی افغانستان و پدرتان دارید؟ در واقع، تعریف شما از شخصیت مسعود چیست؟
قهرمان ملی افغانستان، به گروه، سمت و قوم خاصی فکر نمی‌کرد و تلاش و مبارزۀ او فقط و فقط به خاطر افغانستان بود. مسعود قهرمانی است که در یک برهۀ بسیار حساس افغانستان را عبور داد.
از سوی دیگر، قهرمان ملی، برای من یک پدر، یک استاد و عزیزی است که آرزو داشتم چند صباحی بیشتر همراهش باشم.
افغانستان.رو: احمدشاه مسعود در دو دورۀ تاریخی نقش داشته است: یکی در دورۀ جهاد و دیگری در مقاومت بر ضد طالبان. به باور شما به عنوان فرزند او، کدام یکی از این دو دوره مهم جلوه می‌کند؟
این دو دوره لازم و ملزوم یک دیگر است. پیش از همه، یک نقطه را توجه داشته باشیم و آن این‌که جنگ و سیاست چیزی نبوده که شهید مسعود به آن علاقه داشته باشد. جنگ بالای‌شان تحمیل شده است.
دو دورۀ جهاد در همراهی با نهضت اسلامی تلاش‌شان این بود که دولتی با معیارهای اسلامی در افغانستان اساس گذاشته شود. این تلاش‌ها پیشتر از حضور نظامی شوروی آغاز شده بود. او می‌خواست دولت با دیدگاه 99 درصد مردم مطابقت داشته باشد. هر روزی‌که از مبارزۀ احمدشاه مسعود می‌گذشت، پخته‌تر و پخته‌تر می‌شد. امروز ما بیشتر به راه شهید(مسعود) و پیش بینی‌های او معتقد می‌شویم. حالا می‌دانیم که او طالبان را بسیار خوب شناخته بود. طالبانی‌که امروز جهان را تهدید می‌کند. او توانست طالبان را در جغرافیای خودش ( قندهار، جلال آباد، هلمند) با هدایت مردم شکست دهد. او در همان خطوط اول نبرد طالبان را شکست داد. به همین دلیل، این دوره مقاومت نام گرفته است.
اما باید تأکید کنم که مشکل افغانستان نظامی نیست. نه در آن دوره با مشکل نظامی مواجه بودیم و نه اکنون در این عرصه با چالش مواجه هستیم. ما طالب را می‌توانستیم شکست دهیم. اما مشکل ما در افغانستان سیاسی است. در آن زمان شهید مسعود به دلیل این‌که مصروف جنگ بود، فرصت این‌که آرام آرام ساختار سیاسی آیندۀ دولت را بسازد، نیافت.
او چند باری تلاش کرد که با طالبان صلح کند، اما بعداً متوجه شد که این‌ها مستقل نیستند و عامل خارجی اند. باری غفورزی شهید می‌خواست با طالبان صلح کند که متأسفانه شهید شد. در آخر خود قهرمان ملی شهید شد و فرصت این‌که دولت‌سازی را شکل بدهد و مقاومت را به پیروزی برساند، برای‌شان دست نداد.
اما قضاوت دربارۀ این‌که کدام دوره مقدم بر دیگری است، ناممکن است. به هر رو، شهید مسعود هم نابغۀ جنگ است و هم نابغۀ سیاست.
افغانستان.رو:شهید مسعود در کنار این‌که یک نظامی کارکشته بود، به شعر و عرفان و تصوف نیز علاقه داشت. شما به عنوان فرزند فرمانده مسعود، کدام بعد شخصیت او را بیشتر می‌پسندید؟
برای من بعد انسانی شخصیت احمدشاه مسعود اهمیت دارد. به باور من، افکار، باورها و اخلاق شهید مسعود فوق‌العاده است. محبت او به خانم، اولاد، مردم و اشتیاق شهید(مسعود) برای خدمتِ به مردم ارزشمند است. برای من تفکر پاکِ فراقومی او مورد توجه است. برای او مهم نبود که این تاجیک است و یا پشتون، ازبیک و هزاره. بنابراین، برای من بعد انسانی و اخلاقی او مورد توجه است.
اما به دوستان و همسنگرانش، بعد نظامی شخصیت شهید مسعود ویژه است. همچنان، برای افغانستان بعد نظامی او خارق‌العاده است. او در جبهات متعدد نشان داد که یک فرمانده نابغۀ نظامی است. "اولیور روا" نویسنده مشهور فرانسوی دربارۀ صلحی که شهید مسعود با شوروی سابق انجام می‌دهد، می‌نویسد که احمدشاه مسعود نه تنها نابغۀ نظامی، بل نابغۀ سیاسی هم است.
اما به باور من، انسانیت، تصوف و مردانگی شهید مسعود بر هرچیز دیگری بالایی و برتری دارد.
افغانستان.رو:در زمان مقاومت هنگامی‌که کودک بودید، در تاجیکستان زندگی می‌کردید. خاطره‌های جالبی‌که از کشور همسایه تاجیکستان دارید، چیست؟
شاید بهترین روزهای زندگی من در تاجیکستان گذشته است. خاطره‌هایی همراه پدر در این کشور دارم؛ خاطره‌هایی از همسایه‌های دوست‌داشتنی‌مان و زبان شیرین تاجکی دارم. می‌خواستم در آنجا موسیقی بیاموزم. برای من تاجیسکتان تبدیل به خانۀ دوم شده بود. بهترین ایام زندگی ما در آنجا سپری شد. امنیت لازم برای ما فراهم شده بود. من از مردم شریف تاجیکستان تشکری می‌کنم که این زمینه را فراهم کرده بودند و از حرکت استقلال‌طلبانۀ ما برای تحقق عدالت اجتماعی، دموکراسی و... حمایت می‌کردند.
افغانستان.رو: لطف کرده یکی از خاطره‌های جالب خویش را از تاجیکستان و مردمش بیان کنید؟
نکتۀ جالب این‌که محبت و صمیمیت مردم تاجیکستان را در هیچ جای دیگری نیافتم. محبت مردم بسیار زیاد بود. رفتار و پیش آمد همسایه‌ها و مردم تاجیکستان بسیار خوب بود. اتفاقاً یکی از همسایه‌های ما یک خانم روس بود. خانم روس با دو فرزند خویش زندگی می‌کرد. پدرم به خانه رفت‌و آمد می‌کرد و نمی‌دانم از چه طریقی خانم روس فهمیده بود که این خانۀ احمدشاه مسعود است. باری پدرم به خانه آمد و خانم روس از آمدن پدرم خبر شده بود. این خانم مهربان، غذا تهیه کرده و به پدرم آورد. جالب این‌که خانم روس گفت که در این غذا الکل و چیز دیگری وجود ندارد و غذای پاک است. خانم روس می‌فهمید که مسعود یک مسلمان معتقد است؛ به همین دلیل این موارد را تأکید داشت. پدرم با اشتها غذا را خورد و از خانم روس تشکری کرد. برای من احترام و علاقۀ یک خانم روسی که در تاجیکستان زندگی می‌کرد، به پدرم بسیار جالب بود.
افغانستان.رو:گفته‌هایی وجود دارد که پس از شهادت پدرتان تصمیم داشتید در روسیه تحصیل کنید؛ آیا چنین برنامه‌یی داشتید؟
من در تاجیکستان هم که بودم به زبان سریلیک آشنایی نداشتم. زبان روسی را در حد احوال‌پرسی بلد بودم. چون در آنجا تا صنف پنج در مکتب ایرانی و به زبان فارسی درس خوانده بودم، به همین دلیل متأسفانه زمینۀ فراگیری تحصیل به زبان روسی فراهم نشد. پس از آن به ایران رفتیم و درس را در آنجا به زبان فارسی ادامه دادم. در دورۀ دانشگاه هم چون انگلیسی را کمی بلد بودم، به انگلستان رفتم و آموزش‌های عالی خود را در آنجا ادامه دادم. اگر مقدمات زبان روسی را بلد بودم، حتماً برای کسب آموزش به روسیه می‌رفتم.
افغانستان.رو:شما با جوانان افغانستان در تماس هستید. تصور شما نسبت به نسل جدید و جوانان کشور چیست؟
با بررسی وضعیت، درک می‌کنید که جوان امروز افغانستان، مثل جوان 70 و یا 60 سال پیش نیست. جوانان تغییر کرده‌اند، سیاست را می‌فهمند و می‌دانند که در کشور چه رخ می‌دهد. سیاست جز زندگی آنها شده است و این بسیار مهم است. وقتی جوان به سرنوشت کشورش علاقه پیدا کند- که کرده است- هیچ وقت اجازه نخواهند داد که کشور به مسیر نادرست پیش برود. اکثریت نیروی اجتماعی جامعۀ ما جوان است و این‌ها آینده را تعیین می‌کنند. وقتی من این جوانان را می‌بینم که دارای یک فکر روشن، باز و مستعد و کتاب‌خوان هستند، قلبم روشن میشود. یک چیزی را که در میان جوان می‌بینم، برخلاف کسانی‌که در حکومت هستند و برخلاف کسانی‌که در غرب زندگی و تحصیل کرده‌اند، جوانان بومی دارای یک فکر باز و متمدنانه هستند و تفکر روشن دارند. دگم و بسته نمی‌اندیشند. آنها افغانستان را برای افغانستان و مردمش می‌خواهند. این‌ها فراتر از قوم و مذهب فکر می‌کنند. راه حل افغانستان به دست جوانان است. جوانان افغانستان به بینش و درک لازم رسیده‌اند و می‌دانند که مشکل افغانستان سیاسی است. وقتی این مسأله را درک کرده‌اند، راه حل را هم آنان می‌توانند جستجو کنند.
افغانستان.رو:آیا می‌خواهید به زودی به عرصۀ سیاسی کشور وارد شوید؟ اگر چنین برنامه‌یی دارید، رویکردتان به قضایای سیاسی و دولت‌داری در کشور چگونه خواهد بود؟
بلی می‌خواهم به عرصۀ سیاسی وارد شوم. اما این‌که چه زمانی، بستگی به شرایط دارد. تمام زندگی ما با سیاست گره خورده است. عهدی‌که با پدر بسته‌ام و تلاشی که برای درس خواندن کرده‌ام، هدف ما این بوده که یک روز وارد افغانستان و جریان سیاسی شویم. من می‌خواهم وارد سیاست شوم. چون مشکل کشور ما سیاسی است و ما باید این مشکلات را حل کنیم. انشاالله به کمک نسل جوان مشکلات را حل خواهیم کرد. این فرصت به زودی فرا می‌رسد. اما بسته به شرایط است. اگر شرایط و زمان را مناسب یافتیم، وارد عرصه خواهیم شد. تمام تلاش ما در 15 سال این بوده که وارد سیاست شویم.
افغانستان.رو: احمدشاه مسعود یک تفکر و روش سیاسی ویژه‌یی را تعقیب می‌کرد. اما انتقاداتی وجود دارد که در 15 سال گذشته اطرافیان و هواداران او این راه را تعقیب نکرده‌اند. به نظر شما، آیا راه، برنامه و استراتژی شهید مسعود تعقیب شده است؟
این پرسش پاسخ واضح دارد: راه شهید مسعود تعقیب نشده است. همانطوری‌که داکتر عبدالله در یکی از سخنرانی‌هایش سال پار گفت که هیچ وقت ما را با شهید مسعود مقایسه نکنید، او یک فرد دیگر بود و ما کس دیگر هستیم. بلی، واقعاً همین طور است. متأسفانه داستان قسمی پیش آمد و سیاست‌گزاری‌ها طوری شد که همان آرمان و راه شهید تعقیب نشد. شهید مسعود معتقد به مردم‌سالاری بود. شهید می‌گفت که مردم خود سرنوشت‌شان را تعیین کنند. وقتی مردم تصمیم گرفتند و راه خویش را تعیین کردند، باید همه بر بنیاد آن پیش می‌رفتند و آن راه را حمایت می‌کردند. وقتی این راه قیچی شود و تقلب صورت گیرد و رأی مردم را به خاطر منافع فردی، زبانی، قومی و مذهبی قیچی کنند، این جا مشکل خلق میشود.
این‌جاست که معتقدیم راه شهید مسعود تعقیب نشده و مردم‌سالاری محقق نگردیده است. تمام تلاش ما این است که به هر قیمی که میشود، راه او را ادامه بدهیم.
افغانستان.رو: افغانستان در شرایط دشواری قرار گرفته است. اگر احمدشاه مسعود در چنین وضعیتی زنده بود، در چه جایگاه و موقعیتی قرار می‌داشت؟
اگر او زنده بود، چنین وضعیتی پیش نمی‌آمد. او متخصص جغرافیایی به نام افغانستان بود. اگر زنده بود، چنین شرایطی پیش نمی‌آمد؛ حتا اگر سناریو همین طور پیش می‌رفت و همین طور بن بست شکل می‌گرفت. چون، او دارای یک دکترین بود.
در حال حاضر برای شکستاندن بن بست، هیچ راه حلی ندارید. اما اگر از برنامۀ شهید مسعود بپرسید، پاسخ دارید. قهرمان ملی دکترین واضحی دربارۀ وضعیت داشت. او برنامه داشت و قضیه را تعریف کرده بود. بن بست کنونی آن طوری که نشان داده میشود، کلان و حل ناشدنی نیست. با یک رهبری و مدیریت درست می‌توان حل کرد. مهمترین چالش ما در حال حاضر نبود رهبری است. ارتش و نیروهای امنیتی ما به صورت منظم جنگ می‌کند، عسکر ما در خط مقدم جبهه خون می‌دهد و قربانی میشود. مشکل فرماندهی و سوق اداره است. وقتی رهبری متزلزل بود و ضعیف و بی‌روحیه کار کرد، طوری که یک روز جنگ و یک روز صلح، عسکر هم بی‌روحیه میشود. در چنین شرایطی جنگ هم دوام‌دار و فرسایشی میشود. این مسأله باعث شکست هم می‌گردد. اما اگر مدیریت سالم وجود داشت، وضعیت طوری دیگر رقم می‌خورد. بدون شک احمدشاه مسعود دارای یک بینش واضح نظامی بود.
افغانستان.رو: 15 سال از شهادت پدرتان گذشته است. یکی‌ونیم دهۀ گذشته به شما به عنوان فرزند احمدشاه مسعود چگونه سپری شد؟
من این پرسش شما در قالب شعری پاسخ می‌دهم:
موذن بانگ بی هنگام برداشت
نمی‌داند که چند از شب گذشته است
درازی شب از مژگان من پرس
که یک دم خواب در چشمم نگشته است
افغانستان.رو: یکی از انتقاداتی که همواره از جانب خانوادۀ شما و رییس بنیاد شهید مسعود مطرح میشود، بحث بررسی نشدن پروندۀ شهادت احمدشاه مسعود است؟ چرا همسنگران پدرتان، دولت افغانستان و جامعۀ جهانی در 15 سال گذشته پروندۀ او را جدی نگرفتند؟
این سوالی است که برای من هم حل نشده است. بهتر است از خودشان در این باره بپرسید.
افغانستان.رو: اگر در آخر پیامی دارید، بفرمایید؟
امیدوارم دنیا درک بکند که فکر، باور احمدشاه مسعود به یک اسلام معتدل بود. راه حل نابودی افراط گرایی و تروریسم، فکر و راه احمدشاه مسعود است. او این موضوع را در جنگ، سیاست و کار مردمی نشان داد. این راهی درست و تأثیرگذار است. اگر این راه تعقیب شود، نتیجه‌بخش خواهد بود. دکترین احمدشاه مسعود در مقابله با طالبان کارساز خواهد بود. طالب همان تروریست، داعش و افراطی است. اگر دکترین او مطرح شود و عملی گردد، بدون شک مشکل تروریسم آرام آرام حل خواهد شد.
افغانستان.رو: سپاس‌گزار جناب احمد مسعود.
سپاس از شما.
|
| Afghanistan.ru |
ارسال اين صفحه به دوستتان
برای چاپ
|
|
|
|
