|
|
| صفحه اول/ |
افغانستان برزخ میان «داعش» و «داعش هراسی»
/20.11.2016
وحید «مژده»
نظر نویسنده مقاله ممکن است مغایر با موضع افغانستان.رو باشد.
از مدتی بدینسو شایعاتی در مورد رابطه میان طالبان و فدارسیون روسیه به گوش می رسید. در گذشته شایعاتی هم در مورد سفر رهبران طالبان به ماسکو شنیده شده بود و مشاهد حسین رئیس کمیسیون امور دفاعی سنای پاکستان نیز در سخنانی در واشنگتن گفته بود که طالبان افغان تماس های مخفیانه با روسیه برقرار کرده اند.
چون روسیه خود منتقد امریکا و غرب به دلیل حمایت آنان از بعضی از گروه های اسلامگرا در سوریه است، پیشبینی نمی شد که با طالبان نزدیک گردد اما به نظر می رسد که روسیه قصد دارد تا در دیپلوماسی خود در مورد منطقه تغییرات جدی تری را به وجود آورد. ضمیر کابلوف نمایندۀ خاص روسیه برای افغانستان و پاکستان اخیرا در اظهاراتی صریح و غیرمنتظره سخنانی به زبان آورد که می تواند تاحدی تائیدی بر شایعات گذشته باشد. کابلوف به خبر گزاری انترفاکس گفت که داعش دشمن مشترک فدارسیون روسیه و طالبان است و همین دشمن مشترک موجب شده تا روسیه با طالبان افغان در تماس گردد. وی گفت که روسیه و طالبان در مورد مبارزه با داعش منافع مشترک دارند و روسیه در این مورد با طالبان معلومات تبادله می کند.
کابلوف همچنان گفته که این مسئله را بسیار مهم وقابل دقت می داند که طالبان و پاکستانی هردو، ابوبکر بغدادی را به عنوان خلیفه به رسمیت نمی شناسند.
ضمیرکابلوف از شخصیت های نزدیک به ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه می باشد و این نخستین بار هم نیست که وی در مورد طالبان چنین مطالبی را بیان می کند، وی قبلا 23 دسامبر 2015 در مصاحبه با آژانس خبری انترفاکس روسیه گفته بود که: "با توجه به حضور گروه داعش در افغانستان، در رابطه میان منافع ما و طالبان، نوعی نزدیکی ایجاد شده است". وی در آن زمان نیز به وجود کانال های ارتباطی میان مسکو و طالبان در مورد تبادلهء اطلاعات اشاره کرده بود.
بیشترین نگرانی روسیه از حضور داعش در افغانستان ناشی از شرایط در سوریه و عراق است. اخیرا تلاش ها برای شکست داعش در سوریه و عراق شدت گرفته و این گروه که خود را دولت اسلامی می خواند، بخشی از قلمروی را که در دوسال قبل در عراق و سوریه تحت کنترول خود در آورده بود، از دست داده است.
از جانب دیگر تعدادی از رهبران داعش در سوریه که با ابوبکر بغدادی نزدیک اند، از کشور های آسیای میانه و قفقاز اند. روسیه نگران از آنست که اگر داعش با فشارهای بیشتری در سوریه و عراق مواجه گردد، احتمال دارد تا این جنگجویان سعی نمایند خود را به افغانستان برسانند و از این طریق سعی نمایند تا به آسیای میانه نفوذ کنند.
سابقۀ حضور داعش در افغانستان به دو سال قبل بر می گردد که دعوت داعش در مناطق قبایلی آنسوی دیورند موجب شد تا تعدادی از طالبان پاکستانی از منطقۀ قبایلی اروکزی اجنسی به این گروه بپیوندند. ابوبکر بغدادی حافظ سعید خان را رهبر دولت اسلامی در اقلیم خراسان و عبدالروف خادم از فرماندهان نظامی طالبان افغان را معاون وی تعیین نمود. عبدالروف خادم قبل از این که در این مورد سخنی بگوید، در حملۀ هوایی امریکا در هلمند کشته شد.
طالبان که به هیچ گروه جنگجوی دیگری اجازه نمی دهند تا در قلمر نفوذ آنان در افغانستان فعالیت نمایند، با این گروه نوظهور در افتادند. نخستین برخورد میان داعش و طالبان زمانی صورت گرفت که هنوز خبر مرگ ملامحمد عمر فاش نشده بود. در آن زمان داعش قصد داشت محموله ای از سلاح را از آنسوی دیورند به شرق افغانستان انتقال دهد که طالبان افغان این محمولۀ سلاح را ضبط کردند.
تحرکات داعش موجب گردید تا اختر محمد منصور نامه ای به ابوبکر بغدادی بنویسد. او در این نامه تذکر داد که در شرایطی که در افغانستان جنگ طالبان علیه امریکا ادامه دارد، ایجاد این گروه جدید به خیر مسلمانان نیست و از وی خواست موقف خود را در مورد این گروه اعلام نماید. جواب البغدادی به منصور تند توهین آمیز بود و بعد از آن جنگ میان دو گروه در شرق افغانستان شدت گرفت. داعش توانست میان طالبان اختلاف به میان آورد و تعدادی از ازبیک های مربوط حرکت اسلامی ازبیکستان به داعش بیعت کردند. این مسئله موجب جنگ در ولسوالی ارغنداب در ولایت زابل شد و سرانجام به کشته شدن ملامنصور دادالله انجامید.
فدراسیون روسیه از نزدیک این جریانات را تحت نظر داشت و جنگ های طالبان در شمال افغانستان و به خصوص سقوط کندز در سال گذشته این نگرانی را در روسیه به میان آورد که طالبان با داعش هم پیمان شده اند. از جانب دیگر در میان دولت افغانستان هم کسانی بودند که داعش در افغانستان را برنامه ای از طرف حکومت افغانستان با تبانی خارجی ها می دانستند. آنها بعضی از اراکین دولت را به حمایت از داعش متهم کردند اما دولت در این مورد خاموش باقی ماند.
وقتی جواب دولت به چنین اتهام سنگین سکوت بود، طبیعی است که کشور های همسایه نسبت به وقایع افغانستان مشکوک شدند. بخصوص فدراسیون روسیه به این نتیجه رسید که آوردن داعش به مرزهای آسیای میانه برای بی ثبات ساختن روسیه است و بنابراین باید با آن مقابله کرد.
از آنجایی که دشمن دشمن دوست بشمار می آید، فدارسیون روسیه با طالبان در تماس شد. گفته می شود که آخرین سلسله از این تماس ها در ماه اگست امسال صورت گرفت. روسها در دیدار با طالبان، نگرانی خود را از سه مسئله در افغانستان با آنها شریک ساختند:
1. داعش و شایعات حضور بعضی از آنها در صف طالبان.
2. حضور جنگجویان آسیای میانه در صف طالبان که با داعش هم پیمان نیستند.
3. مسئلۀ مواد مخدر و امکانات همکاری مشترک برای جلوگیری از قاچاق آن به آسیای میانه.
فدراسیون روسیه برای مقابله با این تهدید در سطح بزرگتر نیز مشغول اقدام است. سرگی شایگو وزیر دفاع روسیه نیز در دیدار با وزیر دفاع تاجیکستان گفته است که حضور داعش در افغانستان یک تهدید بالقوه برای آسیای میانه و فدراسیون روسیه است و روسیه برای مقابله با این چالش، مشغول کمک به تقویت نیروهای بعضی از کشور های آسیای میانه است.
این مسئله کاملا روشن است که سروصدای حضور داعش در افغانستان به هیچ صورت به نفع دولت افغانستان نیست و تاکنون این گونه بزرگ نمایی بیشتر به نفع طالبان تمام شده است اما دولت افغانستان هنوز هم ظاهرا متوجه این مسئله نیست. چند روز قبل بار دیگر رسانه های کابل از حضور فزایندۀ داعش در ولایت زابل و مناطق تحت کنترول طالبان خبر دادند. یکی از مقامات محلی مدعی شد که "در جاهائی بیرق های سفید پایین شده و بیرق های سیاه بالا شده و در جاهایی هم بیرق های سیاه پایین شده و بیرق های سفید بالا شده!؟". اما طالبان طی اعلامیه ای این ادعا ها را رد کردند و از حضور گروه داعش ابراز بی اطلاعی نمودند.
به نظر می رسد که این دسته وکلای پارلمان یا بخشی از پروژۀ داعش هراسی اند و یا اینکه معلومات دقیق از جریانات ندارند و اطلاعات شان را از کسانی می گیرند که جنگ جویان ازبیک در ولایت زابل را داعش می دانند اما حقیقت اینست که بعد از آخرین برخورد میان طالبان و افراد پیوسته به داعش در سال گذشته در این منطقه که در نتیجه منصور دادالله و تعدادی از رهبران حرکت اسلامی ازبیکستان کشته شدند، طالبان به جنگجویان خارجی دستور داده اند که بعد از این حق ندارند در یک منطقه تجمع نمایند و هر چند خانواده را در منطقه ای سکونت داده اند تا بار دیگر با هم یکجا نشوند و مشکل ایجاد نکنند.
فدارسیون روسیه اگر از یک طرف این شایعات را با نگرانی دنبال می کند و آنرا حداقل در آینده چالشی امنیتی برای خود می شمارد، از جانب دیگر در صدد مبدل کردن این چالش به فرصت است. ماسکو اکنون درصدد تقویت حضور نظامی خود در آسیای میانه است جایی که امریکا در سال 2001 و بعد از حمله به افغانستان، چشم طمع به آن دوخته بود.
بهرحال وضع در جهان در حال تغییر است و باید دید که با پایان کار داعش در سوریه و عراق، آیا بقایای آن گروه سر از افغانستان بیرون خواهند کرد؟ چنین تغییر تاحدی به روابط میان روسیه و پاکستان از یک طرف و امریکا و پاکستان از جانب دیگر نیز مربوط است. اگر پاکستان همچنان مورد بی مهری امریکا باشد، اسلام آباد به ماسکو نزدیک تر خواهد شد و برنامۀ حضور قدرتمند داعش در افغانستان به مانع برخواهد خورد.
همچنان باید منتظر بود و دید که با قدم نهادن دونالد ترامپ به قصر سفید، روابط میان روسیه و امریکا چه سمت وسویی خواهد یافت. اگر روابط میان ماسکو و واشنگتن بهبود یابد، احتمال دارد تا پروژۀ داعش هراسی در افغانستان به پروژۀ حضور قدرتمند داعش که کشور های دیگر منطقه را تهدید نماید، مبدل نگردد و قدرت این گروه در حد فعلی آن محدود باقی بماند.
|
| فارسی.رو |
ارسال اين صفحه به دوستتان
برای چاپ
|
|
|
|
