|
|
| مصاحبه/ |
آذرخش حافظی: راه بدیل برای بنادر پاکستان جستجو کرده‌ایم
/9.3.2017
اشاره: پس از حملات اخیر در برخی مناطق پاکستان، روابط کابل و اسلام‌آباد بیشتر از هر زمان دیگری تیره شده است. پاکستان از سه هفته بدینسو مرزهای خویش را به روی شهروندان افغانستان بسته و در نتیجه هزاران تن در دو طرف مرز گیر مانده‌اند. همچنان میلیون‌ها دالر به بازرگانان افغانستان و پاکستان آسیب وارد شده است. اسلام‌آباد هرچند برای دو روز مرزها را باز کرد؛ اما این سبب نخواهد شد که دمِ دوباره‌یی در روابط دو کشور بدمد. افغانستان به سازمان ملل متحد شکایت کرده و همچنان گزینه‌های بدیل را در روابط اقتصادی خویش با کشورهای منطقه دنبال می‌کند.
در پیوند به پیامدهای مسدودشدن بنادر تورخم و سپین‌بولدک و راه‌های بدیل افغانستان، مصاحبه‌یی را با آذرخش حافظی عضو ارشد اتاق تجارت و صنایع افغانستان و همچنان عضو اتاق تجارت بین‌المللی انجام داده‌ایم. آقای حافظی می‌گوید که افغانستان دیگر به پاکستان اتکا نمی‌کند و به کشورهای آسیای مرکزی و ایران رجوع کرده است. او می‌گوید که حجم روابط اقتصادی افغانستان و کشورهای آسیای مرکزی و ایران در حال افزایش است. شرح مصاحبه را در زیر می‌خوانید.
افغانستان.رو: آقای حافظی سپاس از این‌که فرصت این مصاحبه را فراهم کردید. نزدیک به 20 روز مرزهای افغانستان و پاکستان مسدود مانده است. مسدودماندن مرزها چه عواقبی داشته است؟
جغرافیای اقتصادی کشورها درهم تنیده است. منطق اقتصادی حکم می‌کند که روابط تجارتی با کشورهای نزدیک برقرار شود، چون کم هزینه است. هم جنس با سرعت می‌رسد و هم کرایۀ کمتری بر می‌دارد. اگر جنسی را از افغانستان به امریکا بفرستید، کم از کم باید 16 هزار کیلومتر را بپیمایید. اما انگور شمالی و انار کندهار در یک روز می‌تواند در بازار پاکستان به فروش برسد و پولش دوباره به افغانستان برسد. جنس پاکستان هم طی یک روز می‌تواند به کابل برسد و در مندوی کابل به فروش برسد.
تجارت میان افغانستان و پاکستان بخشی از همگرایی منطقه‌یی است و موثر میباشد؛ اما متأسفانه مسایل سیاسی و تشنج‌هایی‌که میان دو کشور وجود دارد، روابط بازرگانی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. سایۀ تشنج‌ها بر کار سرمایه‌گذاران و بازرگانان افغانستان و پاکستان سنگین است. بحران در روابط سیاسی کابل- اسلام‌آباد، مناسبات اقتصادی حوزۀ منطقه‌یی افغانستان را صدمه می‌رساند.
افغانستان.رو: تجار افغانستان طی 20 روز با چه مشکلاتی دست‌وپنجه کرده‌اند و تا چه پیمانه متضرر شده‌اند؟
تجار به پیمانۀ حضورشان اقتصادی‌شان در بازار افغانستان و پاکستان متضرر شده‌اند. تجار پاکستانی‌که صادرات به افغانستان را در انحصار خود داشته‌اند، بیشتر متضرر شده‌اند. کارخانه‌های آنها که برای افغانستان مواد تولید می‌کردند، تعطیل شده و یا در حالت ورشکستگی قرار دارد. مثل کارخانه‌های سمنت و آهن و آسیاب که بازارشان افغانستان بود. مواد آنها به جز در افغانستان در کشورهای دیگر قابل فروش نیست. این کارخانه‌ها بیشتر در مرزهای افغانستان قرار دارد.
افغانستان هم متضرر شده است. راه ترانزیت مسدود است و اجناسی‌که از کشورهای دیگر و از طریق بندر کراچی به افغانستان می‌آمد، متوقف مانده است. هم اکنون 5000 کانتینر جنس در پاکستان متوقف است. سه ماه زمان خواهد گرفت که مال به افغانستان برسد. به دلیل این که بخشی از آن در کشتی ها در درون بحر است و بخشی در کشورهایی‌ست که از آنجا بارگیری صورت می‌گیرد. اگر مرزها به‌زودی باز نگردد، 15 تا 20 هزار کانتینر جنس ما در پاکستان بلاتکلیف باقی می‌ماند.
ترجیح ما در سکتور خصوصی افغانستان این است که یک همگرایی منطقه‌یی به وجود آید و این به سود سرمایه‌گذاران همۀ کشورهای منطقه است. همگرایی قیمت‌ها را به گونۀ جدی کاهش می‌دهد و به نفع مستهلک و سرمایه‌گذاران است.
افغانستان.رو: پس از 20 روز مسدودبودن راه‌های پاکستان، بازار افغانستان چه وضعیتی دارد؟
هر تاجر افغانستان 15 تا 20 هزار تن جنس وارد می‌کند. به همین دلیل، بازار اشباع است. تا هنوز با کمبود جنس مواجه نشده‌ایم. هرگاهی‌که یک راه بسته می‌شود، توجه به راه دیگر بیشتر می‌شود و مواد خوراکه از آن طریق وارد می‌شود. حالا مواد خوراکه را از راه شمال افغانستان و از کشورهای آسیای مرکزی به خصوص قزاقستان وارد می‌کنیم. مواد کشورهای آسیای مرکزی هم با کیفیت است و هم تازه است. در بسیاری موارد موادی که از پاکستان وارد می‌شود، کهنه میباشد. پاکستان ذخایر استراتژیک سالانۀ خود را به فروش می‌رساند و حداقل یک سال کهنه است. اما گندم قزاقستان تازه و پاک است و با کیفیت هم میباشد. حالا از قزاقستان، ازبکستان، ترکمنستان و ایران جنس وارد می‌شود و ما به قلت مواد مواجه نیستم. ذخایر قبلی هم در گدام‌ها و انبارهای بخش خصوصی ما وجود دارد.
افغانستان.رو: ما همواره شاهد بوده‌ایم که در پی یک درگیری سیاسی پاکستان مرزهای خویش را به روی مردم افغانستان بسته است. کابل چه اقداماتی در این زمینه داشته است؟
ما وضعیت نامناسبی را تجربه می‌کنیم. این مشکلات قابل تحمل نیست و باید راه حل پیدا شود. ما راه‌های بدیل را از روی ناگزیری جستجو کرده‌ایم. اما هیچ بدیلی برای اموال پاکستان نیست. چون فاصله کم است و قیمت و هزینۀ اموال هم کم تمام می‌شود. ما در فرستادن میوۀ خود به پاکستان نیازمند یخچال نیستیم؛ چون طی یک روز به این کشور می‌رسد. اما اگر به کشورهای دیگر میوۀ خود را بفرستیم، مجبوریم از کانتنرهای یخچال‌دار استفاده کنیم که هزینه بردار است. بنابراین، باید به روابط تجاری با پاکستان ادامه داد.
اما متأسفانه پاکستانی‌ها نمی‌خواهند و اجازه نمی‌دهند. به همین دلیل ما به راه‌های بدیل فکر کرده‌ایم. راه ایران وجود دارد و می‌توانیم مال خود را از آن طریق بیاوریم. آسیای مرکزی بدیل خوبی است؛ اما با هزینۀ بیشتر. خط آهن چین را تا حیرتان رسانیده‌ایم. از طریق خط آهن طی هشت الی 12 روز مال ما به کشور می‌رسد. گاهی در مسیر پاکستان چند ماه را در بر می‌گرفت.
بسته‌شدن راه‌های پاکستان سبب نخواهد شد که مردم افغانستان در میدان بمانند و از گرسنگی تلف شوند و برهنه بمانند و یا مواد ساختمانی پیدا نشود. ما کار خود را انجام می‌دهیم.
فعلاً از راه بندرعباس و راه‌های دیگر صادرات و واردات افغانستان جریان دارد. اما راه نزدیک برای صادرات ما پاکستان بود و سالانه تا 180 میلیون دالر به این کشور صادرات داشتیم.
بستن راه حالا زیاد تأثیر ندارد. چون فصل میوه نیست. اما در فصل میوه هم پاکستانی‌ها دست به این کار زده بودند و هزاران تن میوه در مرزها خراب شد.
افغانستان.رو: همانطوری که شما یاد کردید یکی از راه‌های بدیل افغانستان کشورهای آسیای مرکزی است. حجم واردات و صادرات افغانستان با کشورهای آسیای مرکزی به چه پیمانه می‌رسد؟
کشورهای آسیای مرکزی راه ترانزیک افغانستان هستند و برای ما مهم میباشد. مال چین را هم از طریق قزاقستان و ترکمنستان آورده‌ایم. اجناس دیگر را از خود کشورهای آسیای مرکزی وارد کرده‌ایم. مثلاً: مواد نفتی را از ترکمنستان وارد می‌کنیم. حجم تجارت افغانستان و ترکمنستان بالای یک میلیارد دالر میباشد. با کشورهای دیگر آسیای مرکزی حجم تجارت ما بالا نیست. اما رابطه داریم. ما می‌توانیم مواد خوراکه از جمله گندم را از قزاقستان وارد کنیم که چنین می‌کنیم. قزاقستان پس از کشورهای امریکا، کانادا و هندوستان جایگاه خوبی در میان کشورهای دنیا دارد.
اما از قزاقستان تا کابل 5000 هزار کیلومتر فاصله است که زمان و هزینۀ زیادی می‌خواهد. اما از پیشاور پاکستان تا کابل 500 کیلومتر فاصله ندارد. راه پاکستان برای ما بسیار اقتصادی تمام می‌شود؛ اما وقتی چاره نداریم، باید راه دیگری را جستجو کنیم.
افغانستان.رو: افغانستان و روسیه هم در پانزده سال پسین توافق‌نامه‌هایی را در زمینۀ بازرگانی و تجارت به امضا رسانیده‌اند. آیا این کشور می‌تواند برای کاهش وابستگ اقتصادی افغانستان به بنادر پاکستان کاری کند؟
برخی مسایل در اقتصاد جبر است و شما در تغییر آن اختیار ندارید، مثل جغرافیا و فاصله. فاصلۀ افغانستان و روسیه را نمی‌توانید کم کنید و دو کشور را در پهلوی هم قرار دهید. روسیه می‌تواند کمک کند و گاهی به این کشور مراجعه می‌کنیم. مثلا تیل طیاره را از روس‌ها خریداری می‌کنیم. اما راه طولانی سبب می‌شود که اموال بازرگانان تا یک ماه در راه باقی بماند.
وقتی روابط تجاری با پاکستان کاهش یافت. مردم به ایران مراجعه کردند. هم اکنون حجم تجارت ایران و افغانستان به دو و نیم میلیارد دالر رسیده است. درحالی که چند سال پیش نزدیک به 400 میلیون دالر بود. ترجیح در تجارت منفعت است و سود در فاصلۀ نزدیک جستجو شده می‌تواند.
افغانستان.رو: آیا راه لاجورد می‌تواند بدیلی برای راه‌های پاکستان شود؟
راه لاجورد یک راه نو نیست. فقط نامش را تغییر داده‌اند. لاجورد همان راهی است که ما با ترکمنستان مال روان می‌کنیم و با این کشور بندر داریم. مال ما از طریق ترکمنستان به آذربایجان و از آن طریق به ترکیه می‌رود. این راه فقط زمانی می‌تواند خوب باشد که ما با اروپا تجارت داشته باشیم.
افغانستان.رو: کابل به راه تجاری چابهار بسیار حساب باز کرده است. فعلاً حجم واردات و صادرات افغانستان از مسیر چابهار چقدر است و آیا این راه می‌تواند به کاهش وابستگی افغانستان به بنادر پاکستان کمک کند؟
چابهار بدیلی به راه بندرعباس و راه‌های پاکستان و بنادر کشورهای دیگر نیست. چابهار یک راه جدید برای افغانستان است؛ اما بدیلی برای راه‌های دیگر شده نمی‌تواند. افغانستان یک کشور نسبتاً بزرگ است و 652 هزار کیلومتر مربع مسافت دارد. از یک گوشه تا گوشۀ دیگر این کشور 2400 کیلومتر فاصله است. مثلاً از تنگی ذالفقار تا اسلام‌قلعه تا بدخشان 2400 کیلومتر راه است. به این دلیل، روابط اقتصادی هر بخش افغانستان با همسایگان اقتصادی تر تمام می‌شود. چابهار به غرب و جنوب غرب افغانستان بسیار خوب است.
این فکر ناشی از معلومات و آگاهی اندک برخی از مقامات و اراکین دولتی است که چنین فکر می‌کنند. چابهار هنوز یک بندر تجهیز شده و آمادۀ بهره‌برداری نیست. چابهار یک پروژۀ در حال ساختمان است. فاز اول این راه تازه تکمیل شده است. تاجران بین‌المللی که چندهزار تن حمل و نقل دارند، در چابهار پهلو گرفته نمی‌توانند. به خاطر این که تا هنوز تجهیزات بندری چابهار تکمیل نشده است. این راه در درازمدت قابل استفاده است. درحال حاضر از چابهار به‌عنوان بدیلی برای کراچی و بنادر دیگر استفاده کرده نمی‌توانید. آماده‌سازی چابهار حداقل پنج سال زمان بر می‌دارد تا فازهای دیگر آن تکمیل شود.
|
| Afghanistan.ru |
ارسال اين صفحه به دوستتان
برای چاپ
|
|
|
|
