|
|
| روسيه و افغانستان/ |
20 سال از زمان امضای توافقات ژینیو سپری گردید
/17.4.2008
بتاریخ 14 اپریل سال 1988 در ژینیو بین افغانستان و پاکستان توافقات راجع به موعد خروج نیروهای شوروی از افغانستان امضاء گردیدند. اتحاد شوروی و ایالات متحده امریکا تضمین کننده گان بین المللی " توافقات ژینیو " بودند.
به قول ویکتور کارگون امر شعبه افغانستان انستیتوت شرق شناسی اکادمی علوم روسیه ، توافقات ژینیو " مرحله بسیار دشوار " در تاریخ حضور نظامی اتحاد شوروی در افغانستان محسوب میگردد. این مطلب را افغانستان شناس روس طی کنفرانس مطبوعاتی در اژانس " نووستی " بتاریخ 14 اپریل اعلام داشت.
براساس گزارش خبرنگار سایت خبری "افغانستان.رو" از کنفرانس مطبوعاتی، کارگون اظهار داشت ، که " ما مدت بسیار طولانی بسوی این پروسه ، که از طرف یوری اندروپوف در سال 1982 پیشکش گردیده بود ، پیش می رفتیم". او عقیده دارد ، که مسوولیت تاخیر ، سبوتاژ و عدم اجرای مواد جداگانه موافقت نامه بر دوش امریکا قرار دارد. او گفت: " برخی حلقات در امریکا به حل مساله افغانستان علاقمند بودند و دیگران هرانچه در توان داشتند انجام میدادند ، تا افغانستان را به " ویتنام شوروی " مبدل سازند.
به عقیده کارگون ، توافقات ژینیو اگرچه به اتحاد شوروی امکان خروج نیروهای خود را از افغانستان میسر ساخت ، ولی بصورت کل نتوانستند مساله افغانستان را حل کنند. او افزود: برای اتحاد شوروی این واقعآ هم راه بیرون رفت بود و وریانت های دیگر وجود نداشتند.
ویکتور کارگون ضمن تبصره بر سیر انکشاف بعدی حوادث بعد از خروج نیروهای شوروی ، سفر هیات مجاهدین تحت ریاست برهان الدین ربانی را به مسکو در سال 1991 ، شش ماه قبل از سقوط رژیم نجیب الله یاداوری نمود. او گفت ، که " باید بر نیروهای مختلف اتکاء میشد. ما فقط بر شمال افغانستان ، جای که اقلیت های ملی هم قوم دوستان اسیای میانه ما زنده گی میکردند ، اتکاء نمودیم. این اتکای کاذب و غیر دوراندیشانه بود". کارگون در عین حال به مشکلات موجود اجتماعی – اقتصادی انوقت اتحاد شوروی اشاره نموده گفت : " ما آنوقت به فکر افغانستان نبودیم ".
پروفیسور ضمن تبصره بر سقوط رژیم نجیب الله اعلام داشت : " ما نتوانیستیم ح. د. خ. ا. را از فروپاشی نجات دهیم". به عقیده موصوف ، همین فروپاشی ح. د. خ. ا. به سقوط رژیم منجر گردید . او گفت: " کمونیستان افغان ناکامی کامل نه تنها ایدیولوژی شان ، بلکه سازمان خود را نشان دادند. انها متفقآ به مجاهدین- به گروپ های مختلف ، و بعدآ به طالبان پناهنده شدند. حتی اعضای کمیته مرکزی و بیروی سیاسی بعدآ در صفوف طالبان می جنگیدند. این نسبت به حمایت شوروی مهمتر بود". کارگون ضمن نتیجه گیری زمامداری مجاهدین اعلام داشت : " کشور بسوی تشتت و پراگنده گی پیش میرفت ، افغانستان به پارچه ها تقسیم گردیده بود ، تا که طالبان امدند و با جدیت تمام کشور را از تجزیه نجات دادند".
پروفیسور کارگون همچنان بر خلاف فدرالیزم در افغانستان اظهار نظر کرد. دانشمند گفت ، که " گذار به فدرالیزم در مرحله کنونی انکشاف کشور باعث فروپاشی افغانستان خواهد شد". او در عین حال در باره انتخابی بودن والیان ولایات نظرمثبت اظهار داشت.
طوریکه روزنامه " وریمیه نووستی " چاپ مسکو مینویسد ، برخی سیاستمداران افغان برای خروج نیروهای شوروی اماده نبودند ، و در باره بقای اینده رژیم در کشور هراس داشتند. روزنامه نوشته ، که " عبدالوکیل مذاکرات را به بهانه های مختلف به تعویق می انداخت و از هماهنگ ساختن مسودات اسناد امتناع می ورزید و به مصالحه با پاکستان حاضر نمیشد". درنتیجه مذاکرات قطع گردیدند.
بتاریخ 7 اپریل سال 1988 میخائیل گورباچیوف منشی عمومی کمیته مرکزی ح. ک. ا. ش. به منظور از سرگیری مذاکرات در تاشکند با دوکتور نجیب الله رئیس جمهور افغانستان ملاقات نمود. رهبران دو کشور از دول دیگر دعوت بعمل اوردند ، تا به اعاده صلح مساعدت نمایند و توافقات ژینیو را محترم شمارند ، و تائید کردند ، که در صورت امضای انها نیروهای شوروی در کوتاه ترین مدت طی 9 ماه ، سر از تاریخ 15 ماه می سال 1988 خارج ساخته خواهند شد. جانب اتحاد شوروی توافقات ژینیو را اجراء میکرد ، ولی امریکا فقط منتظر خروج نیروهای شوروی بود.
به زودی روشن گردید ، که پاکستان حتی به فکر رعایت توافقات ژینیو هم نبود. مداخله در امور داخلی افغانستان تا تاریخ 15 ماه می سال 1988 – تاریخ اغاز خروج نیروهای شوروی – نه تنها قطع نشد ، بلکه افزایش یافت. سازمان های حکومتی پاکستان به دسته های مجاهدین مسلح افغان امکانات عبور بلا مانع از سرحد را میسر می ساختند و کاروان های حامل سلاح را از نقاط متعدد عبوری در سرحد بدرقه میکردند.
ولی باوجود این همه بعد از به مرحله اجراء درامدن توافقات ژینیو خروج نیروهای شوروی از افغانستان اغاز گردید. خروج نیروها در دو مرحله صورت میگرفت. در مرحله اول ، که تا 15 ماه اگست سال 1988 دوام کرد ، از بسیاری مناطق کشور نیم از نیروهای شوروی خارج ساخته شدند. چون جوانب دیگر توافقات ژینیو تعهدات شان را اجراء نمیکردند ، حکومت شوروی در ماه اگست سال 1988 اعلامیه رسمی درین باره منتشر ساخت ، که از خاک پاکستان مداخلات در امور داخلی افغانستان ادامه دارند ، انتقال مقدار زیاد سلاح و دسته های مسلح اپوزیسیون تحقق می یابد. برعلاوه ، به حمایت مقامات پاکستانی در پیشاور " حکومت عبوری " ساخته شده بود ، که نقض خشن موافقت نامه دو جانبه بین افغانستان و پاکستان محسوب میشد.
شورش ماه اگست سال 1991 در مسکو و حوادث بعدی بر سرنوشت رژیم نجیب الله تائثیر قابل ملاحظه بجاء گذاشت. در ماه سپتمبر سال 1991 جیمس بیکر وزیر خارجه امریکا و وزیر خارجه اتحاد شوروی بوریس پانکوف موافقت نامه قطع ارسال تسلیحات به جوانب شامل منازعه در افغانستان سر از تاریخ اول سپتمبر سال 1992 امضاء نمودند. این کار به بروز بحران در رژیم نجیب الله و فروپاشی دستگاه نظامی – دولتی و حزبی منجر گردید.
در اپریل سال 1992 رژیم نجیب الله سقوط نمود. دسته های مسلح مجاهدین وارد کابل شدند. ولی مبارزه مسلحانه در کشور قطع نگردید- جنگ های قومی در کابل و شهر های دیگر بین گرو های مختلف مجاهدین اغاز گردیدند ، که در نتیجه به جنگ داخلی منجر گردیدند. در سال 1996 در کابل طالبان بر سر قدرت امدند.
|
| Afghanistan.ru |
(1)نطرشما در اين مورد
ارسال اين صفحه به دوستتان
برای چاپ
|
|
|
|
