|
|
| مصاحبه/ |
محمد اسماعیلخان: باید حکومت نظامی- دیکتاتوری در افغانستان حاکم شود
/23.1.2018
اسماعیلخان، از رهبران ارشد جمعیت اسلامی، پرنفوسترین چهرۀ غرب افغانستان و از مخالفان سرسخت طالبان و دیگر گروههای شورشی محسوب میشود. اسماعیلخان سالها به عنوان والی ولایت استراتژیک هرات ایفای وظیفه کرده و به معمار این شهر باستانی معروف است. هرات در نتیجۀ کارهای شبانهروزی اسماعیلخان به یکی از توسعهیافتهترین شهرهای افغانستان مبدل گشته است. او با استفاده از قدرت نظامی و نیروی مردمیاش، به یک «جزیرۀ قدرت» در غرب افغانستان مبدل گردید. محبوبیت روزافزون اسماعیلخان از یکسو و سرکشیاش در اطاعت از حکومت مرکزی از سوی دیگر، سبب گشت که دولت مرکزی با فشار و ترفندهای گوناگون، اسماعیلخان را وادار به ترک تاجوتختش در هرات نماید. امیر اسماعیلخان پس از ترک هرات به عنوان وزیر انرژی و آب معرفی شد و سالها در این سمت کار کرد. اسماعیلخان اکنون از سران اپوزیسیون و عضو شورای حراست و ثبات میباشد. خبرنگار فارسی.رو در پیوند به اوضاع جاری در افغانستان مصاحبهیی را با اقای اسماعیل خان انجام داده است که در زیر میخوانید:
آقای اسماعیلخان، سپاسگزاریم که زمینۀ این پرسوشنود را فراهم ساختید. در روزهای پسین، گزارشهای نگرانکنندهیی از ولایت فراه در غرب افغانستان به گوش میرسد. برخی منابع اعلام کردهاند که در چند روز پسین صدها سرباز در این ولایت جان باخته و طالبان بر بخشهای زیاد فراه تسلط یافتهاند. اوضاع در فراه از چه قرار است؟
ولایت فراه سال گذشته تا مرحلۀ سقوط پیش رفت؛ اما پس از مداخلۀ نیروهای امریکایی طالبان تا چندصد متر عقب رفتند و اما بعدتر دوباره به مواضعشان برگشتند. اکنون، فراه در یک محاصره قرار دارد. جنگ در نزدیکیهای شهر است و نیروهای امنیتی و افراد غیرنظامی همهروزه تلفات دارند. تلفات نیروهای امنیتی بالاست و شمار کسانیکه به صفوف ادو و پولیس جذب میشوند، بسیار کم است. مردم پس از جنگهای طولانی و افزایش تلفات، جرأت رفتن به صفوف نیروهای امنیتی را ندارند. این یک نگرانی بسیار جدی است. اما چالش دیگر این است که بسیاری از چهرههای شناختهشده و بزرگان منطقه در تماس و رفتوآمد با طالبان هستند. این موضوع را شاید حکومت نپذیرد. اما بزرگان محلی به گونهیی از طالبان حمایت میکنند. یک نگرانی عمومی در فراه وجود دارد. اگر این وضعیت دوام کند، واقعاً نگران هستیم که با تشدید جنگها در دیگر ولایات، خشونتها در فراه بیشتر نشود.
در کنار فراه، وضعیت در برخی ولسوالیهای هرات و بادغیس نیز وخیم گزارش میشود. از غور گزارش میرسد که داعش سرگرم پایگاهسازی و نفوذگذاری است. اطلاعات شما دربارۀ اوضاع این ولایت چیست؟
در هرات، جنگ در شیندند همهروزه جریان دارد. در ولسوالی کشت کهنه، نیروهای دولتی از یک هفته بدینسو با شورشیان مسلح در جنگ هستند. در دیگر ولسوالیها، طالبان حضور دارند؛ اما فعالیت ندارند. خطر جدی وجود ندارد.
در ولایت بادغیس طالبان تا نزدیکیهای شهر(قلعۀ نو) حضور دارند. در گذشته فاصلۀ طالبان از شهر دور بود. اما اکنون تا سهچهار کیلومتری شهر قلعۀ نو حضور دارند و دست به عملیاتهایی میزنند.
در غور از یکونیم سال بدینسو اوضاع متشنج است. پس از عملیاتیکه در نتیجۀ آن 27 تن کشته شدند، مشخص شد که داعش در این ولایت نفوذ کرده است. مردم هم میگویند که داعش در برخی ولسوالیها است. اما اعضای داعش بیشتر از محیط غور هستند. در میان آنها خارجیها حضور ندارند.
با اعلام استراتژی تازۀ امریکا در افغانستان و جنوب آسیا، باورها بر این بود که اوضاع امنیتی افغانستان بهبود یابد. اما با گذشت هر روز دامنۀ جنگ در مناطق مختلف کشور گسترش یافته است. گزارشها از غرب، شرق و شمال افغانستان حاکی از آن است که داعش و طالبان بهشدت درحال برنامهریزی برای جنگهای بهاری هستند. چرا برخلاف انتظارها جنگها فروکش نکرد؟
تنها با ارایۀ کلمات جدید و تبلیغات گسترده نمیتوانند که طالبان را بترسانند و مردم افغانستان به برنامۀ آنها مطمین شوند. مردم افغانستان 37 سال جنگ را تجربه کردهاند و به اندازۀ کافی تبلیغات را شنیدهاند. چنین تبلیغاتی برای مردم افغانستان کهنه شده است. پس از اعلام استراتژی، دو سه هفتهیی با راهاندازی بمباران اندکی تغییر ایجاد کردند. حتا قویترین بمبِ پس از بمب اتم را استعمال کردند؛ اما چنین کارهایی نمیتواند امنیت بیاورد. بیشتر این کارها تبلیغاتی است و با بمباردمان نمیتوان امنیت آورد. سه و نیم دهه پیش، حضور گستردۀ شورویها نتوانست در افغانستان کار را به جایی برساند؛ یک ونیم دهۀ پیش، حضور گستردۀ غرب و امریکا نه تنها جنگ را یک سره نکرد، بلکه تشدید بخشید. اینها تبلیغاتی هست که دیگر مردم به آنها باور ندارند.
در حال حاضر، افغانستان با چالشهایی روبرو شده است که نه در زمان جنگ با شورویها بود و نه قبل از انقلاب این چالشها را داشتیم. بدیهاییکه در سالهای اخیر به وجود آمد، همه را در دریافت راه و چاره حیران ساخته است. اکنون، افغانستان سرخط اخبار همۀ دنیا شده است.
من بیشتر از لشکرکشیهای فعلی، خطر 3 میلیون و 600 هزار نفر را جدیتر میدانم. در واقع، ما بیشتر از نفوس برخی کشورهای همسایه، معتاد داریم. بیکاری به طرز قابل توجهی افزایش یافته است. در همین شهری که ما زندگی میکنیم (هرات)، بین 3 الی 5 نفر همهروزه دست به خودکشی میزنند. این وضعیت در طول تاریخ افغانستان سابقه نداشته است. بیکاری به حدی است که برای ملت افغانستان سرخوردگی به وجود آورده است. نتیجۀ بیکاری افزایش شمار معتادان و نیروهای طالبان میباشد. اینها ابزارهای نا امنی و افزایش سربازگیری طالبان است. امیدی برای دست کشیدن این گروهها از جنگ وجود ندارد. به یک تحول غیبی از جانب خداوند امیدوار هستیم؛ اما به تدبیر این حکومت امیدی به امنیت وجود ندارد.
چند روز پیش در نشستی در هرات خواهان «حکومت عبوری» شدید و گفتید که حکومت کنونی دیگر پاسخگوی مشکلات جامعۀ افغانستان نیست. در همین حال، در روزهای پسین سروصداهای زیادی مبنی بر تشکیل حکومتی با قاعدههای وسیع شنیده میشود که در آن همۀ سیاسیون و جامعۀ افغانستان خود را ببینند. حتا بحث روی کارآمدن حکومت موقت مطرح است. به نظر شما تا برگزاری انتخابات تغییراتی خواهد آمد و یا هم انتخابات برگزار خواهد شد؟
در دنیا انسان به چندین دسته و گروه و فکر تقسیم میشوند. بعضی انسانها است که اگر در کشور آنها جزیترین حادثۀ ترافیکی و یا تروریستی صورت گیرد، وزیر داخله و دفاع استعفا میدهد و رییس دولت در کابینهاش اصلاحات میآورد. برخی دیگر مثل بشار اسد به خاطر حفظ قدرت پای تمام همسایهها و جهان را به سوریه کشانید تا خودش بماند. در سرزمین ما هم وضعیت همین طوری است. رییسجمهور و رییس اجرایی اگر کمی هم انصاف داشته باشند میدانند که کاری نکردهاند و باید بروند. راهحل یا حکومت عبوری است و یا هم برگزاری انتخابات شفاف که بسیار دشوار است. من بدین باور هستم که یک حکومت نظامی- دیکتاتوری مثبت تا تغییر وضعیت بیبندوباری کنونی روی کار آید تا تغییری در وضعیت ایجاد نماید. ادامۀ وضعیت فعلی، افغانستان را هرگز به سوی بهبود و آرامی نمیبرد.
اما آقای اسماعیل خان، حکومت نظامی- دیکتاتوری با روح قانون اساسی و نظام دموکراتیک که امریکاییها و کشورهای غربی در شانزده سال گذشته در افغانستان به دنبال آن بودهاند، مغایرت دارد. با این وضع، برپایی چنین نظامی یک جنجال تازهیی را خلق نمیکند؟
همین نظام تحمیلیِ دموکراتیک که ما را از حیات نیمبند به مرگ تدریجی روبرو کرده است تا چه وقت ادامه پیدا کند؟ وقت آمدن امریکاییها در افغانستان ده هزار معتاد نداشتیم، اما امروزه نزدیک به چهار میلیون معتاد داریم. این دموکراسی امریکایی چه خوبی به ما آورد؟ با آمدن امریکاییها طالبان متواری شدند؛ اما امروز به گفتۀ خود امریکاییها طالبان در 58 درصدِ خاک افغانستان مسلط هستند و جنگ به دروازۀ شهرها رسیده است. برخی شهرها و اکثر ولسوال در محاصره است. این دموکراسی تحمیلی امریکاییها چه تحولی را به وجود آورد و کی میآورد؟
من فکر میکنم باید یک تغییری به وجود آید. یا با حکومت عبوری موقتی با یک رهبری قاطعتری که مردم به آنها باور و اعتماد کنند. فعلاً که مردم به نظام و رهبری باور ندارند. ما تا به نظامی دست نیابیم که دل مردم را به دست بیاورد، جنگ بیشتر شده و فرار مغزها افزایش خواهد یافت و سرمایههای اندکی هم که باقی مانده از کشور خارج خواهد شد. یک تغییر مثبت ایجاب میکند که مردم را به سوی آیندۀ بهتر سوق دهد.
اما در روزهای پسین امیدوارهایی مبنی بر مذاکره و تفاهم با مخالفان مسلح به ویژه طالبان به وجود آمده است. روسیه ابراز آمادهگی کرده است که مذاکرات صلح را میزبانی و میانجیگری نماید. هیأت شورای امنیت سازمان ملل متحد هم اعلام کرده که طالبان به پروسۀ صلح انعطاف نشان دادهاند. به نظر شما آیا مذاکرات این بار به نتیجهیی منجر خواهد شد؟
با این وضعیت، صلح هرگز به نتیجهیی منجر نخواهد شد. کشورهای منطقه از طالبان حمایت میکنند، پاکستان عملاً به نفع طالبان در جنگ است. نیروهای داعش توسط یکی از کشورها به افغانستان آورده میشوند. همۀ دنیا این را میفهمند. جنگ بیشترین هزینه را برای کشورهای متخاصم دارد. دهها گروه در افغانستان سرگرم جنگ هستند، هزینۀ اینها را کی میپردازد؛ این را که یک مملکت پرداخته نمیتواند. در عین حال، همۀ کشورها از جنگ افغانستان تشویش دارند. چین، آسیای مرکزی و روسیه همه نگران هستند. هرکس در پروسۀ صلح درد خود را بازگو میکند. ما تا به یک رهبری مردمی دست نیابیم و تا اینکه 70 درصد پروسۀ صلح به دست خود ما نباشد، با مذاکرات فرمایشی به جایی نمیرسیم. از این دست مذاکرات از حکومت نجیب(الله رییس جمهور سابق) تا حالا تجربه شده و به نتیجهیی نرسیده است. برعکس جنگ تشدید شده و خشونتها افزایش یافته است.
آخرین پیام شما به رهبری نظام، مردم افغانستان و جامعۀ جهانی چیست؟
پیام خود را بارها گفته ام. حکومت فعلی، افغانستان را با تفرقۀ بزرگ قومی روبرو ساخته است. شما همه روزه تفرقههای قومی و زبانی را در خانۀ ملت هم مشاهده میکنید. این برای ملت افغانستان توهینآمیز است. ملت برای ایجاد تغییر در نظام و برپایی یک دولت جدید باید همکار شوند. راه دیگری وجود ندارد.
|
| فارسی.رو |
ارسال اين صفحه به دوستتان
برای چاپ
|
|
|
|
