|
|
| صفحه اول/ |
دوستم با کوله‌باری از درس و عبرت برگشت
/23.7.2018
نویسنده: میرویس قادری
جنرال دوستم، معاون نخست ریاست‌جمهوری افغانستان، پس از تبعید یک‌ساله، دیروز (یک‌شنبه، 31 سرطان) به کابل برگشت و با استقبال گستردۀ هوادارانش روبرو شد.
جنرال دوستم یک سال پیش، به اتهام آزار جنسی احمد ایشچی از مخالفان سیاسی‌اش و والی پیشین جوزجان، وادار به ترک کشور گردید.
حکومت افغانستان شماری از محافظان ویژۀ دوستم را به دادستانی فراخواند. اما محافظان آقای دوستم از حضور در دادستانی کل خودداری کردند.
رهبر حزب جنبش ملی، از مهمترین حامیان انتخاباتی محمد اشرف غنی رییس‌جمهور افغانستان بود. آقای دوستم در انتخابات 2014 ریاست‌جمهوری نقش محوری در رسانیدن دکتر غنی به کرسی ریاست‌جمهوری داشت. اما آقای غنی فردای پیروزی در انتخابات، با همۀ موتلفین برجستۀ سیاسی‌اش به ویژه جنرال دوستم مقاطعه کرد.
اشرف غنی، از بدو ورود به عرصۀ سیاست افغانستان، با احزاب و جریان‌های جهادی میانه خوبی نداشته است. او همواره در مصاحبه‌ها و سخنرانی‌هایش، جنرال دوستم و دیگر سران احزاب سیاسی را متهم به شورش‌گری کرده و جنگ‌سالار می‌نامید. اما آقای غنی به خوبی از جایگاه اجتماعی و حمایت مردمی این جریان‌ها آگاه بود. به همین دلیل، با دل ناخواسته در انتخابات ریاست‌جمهوری سراغ چهره‌های درشت قومی و سیاسی رفت. یکی از این چهره‌ها جنرال دوستم بود. جنرال دوستم به کمتر از معاونیت ریاست‌جمهوری در تیم اشرف غنی قانع نشد. اشرف غنی احمدزی به رأی و پشتیبانی دوستم نیازمند بود و به اجبار معاونیت نخست ریاست‌جمهوری را به وی واگذار کرد. انتظار می‌رفت اتحاد سیاسی دوستم و غنی تداوم یابد. اما در ادامه حوادث و اتفاق‌هایی به وقوع پیوست که روابط این دو چهرۀ سیاسی را تیره و تار ساخت.
نخستین حادثه، حملۀ خطرناک به کاروان نظامی جنرال دوستم در فاریاب بود. جنرال دوستم که به هدف سرکوب مخالفان مسلح به شمال افغانستان رفته بود، در یک کمین خطرناک طالبان گیر ماند. دوستم با شماری از محافظانش ساعت‌ها با طالبان جنگید و از محاصره بیرون شد. در این درگیری، شماری از نزدیک‌ترین افراد دوستم جان باختند. دوستم پس از ختم عملیات در نشستی، ارگ را متهم به سازمان‌دهی و طرح‌ریزی این حمله کرد و گفت که سران نهادهای امنیتی قصد جان او را داشتند.
بعدتر حادثۀ تجاوز به احمد ایشچی به وقوع پیوست. ایشچی با حضور در رسانه‌ها اعلام کرد که جنرال دوستم بر وی تجاوز کرده است. این اتهام پای جامعۀ بین‌المللی و نهادهای حقوق بشری را به قضیه کشانید. اما جنرال دوستم باور داشت که با دسیسه و توطیۀ تازه روبرو شده است. پروندۀ ایشچی صدمۀ بزرگ به حیثیت و وجهۀ دوستم وارد کرد.
حکومت افغانستان از فرصت پیش آمده به منظور حذف و تجرید دوستم از صحنۀ سیاسی افغانستان بهره جست و تلاش کرد که عملیۀ انتقال قدرت در ولایات ازبیک‌نشین را تسریع نماید. رییس‌جمهوری شماری از جوانان تحصیل‌یافتۀ ازبیک را مطرح ساخت و به آن‌ها سمت‌های مهم دولتی را واگذار کرد. ریاست‌جمهوری می‌پنداشت که با حضور چهره‌های جوان در رأس نهادهای دولتی، عملاً جنرال دوستم از صحنه کنار زده خواهد شد. ریاست‌جمهوری حتا تلاش ورزید که فرزند جنرال دوستم وارد عرصه شود و جای پدر را پر نماید. اما این تلاش‌ها هرگز کارگر نیافتید. جنرال دوستم محبوبیت و جایگاهش را در میان ازبیک‌ها حفظ کرد. دوستم دوبار تلاش ورزید که از طریق ازبیکستان و فرودگاه بلخ وارد کشور شود. اما نیروهای خارجی و حکومت افغانستان اجازۀ برگشت به وی ندادند.
رهبر جنبش ملی در انقره آرام ننشست. ائتلاف ملی نجات افغانستان را با احزاب جمعیت اسلامی و وحدت اسلامی مردم افغانستان تشکیل داد. اعضای ائتلاف همواره در نشست‌ها و دیدارهای‌شان با مردم، سران سیاسی و دیپلومات‌های خارجی، خواهان برگشت جنرال دوستم به کشور شدند.
در نبود دوستم ولایات شمالی به ویژه فاریاب، جوزجان و سرپل به پناه‌گاه امن هراس‌افگنان مبدل شد. داعش در درزاب و قوش‌تیپۀ جوزجان لانه کرد و مراکز آموزشی و نظامی‌اش را گشود. فاریاب و سرپل تا مرز سقوط پیش رفت. در نبود دوستم برخی از فرماندهان وی علم مبارزه و ایستاده‌گی در برابر طالبان و داعش را بلند کردند. یکی از این فرماندهان نظام‌الدین قیصاری بود. آقای قیصاری بارها اعلام کرد که عناصری در درون حکومت عامل بحران و ناامنی در شمال هستند. او سران دولت به ویژه نهادهای امنیتی را تهدید به مرگ کرد. اظهارات قیصاری خشم و غضب سران نظام را بر انگیخت. دفتر مشاور امنیت ملی افغانستان در یک پلان سازمان‌یافته نظام‌الدین قیصاری را بازداشت کرد. سربازان وابستۀ به مقام‌های شورای امنیت ملی، محافظان قیصاری را به طور فجیع مورد آزار و اذیت قرار داده و شماری از آن‌ها را کشتند.
بازداشت قیصاری موجی از اعتراضات را در ولایات ازبیک‌نشین به همراه داشت. صدها هزار نفر برای 20 روز پی هم در ولایات فاریاب، جوزجان، سرپل، تخار، بلخ، بدخشان و بغلان راه‌پیمایی کرده و خواهان برگشت جنرال دوستم و رهایی قیصاری شدند. معترضان دروازه‌های نهادهای دولتی را بستند. بنادر تجاری و اقتصادی را مسدود ساختند. دفاتر کمیسیون‌های انتخابات را مهر و لاک کردند. اعتراضات شمال، نرخ کالاهای بازرگانی، نفت و گاز و مواد خوراکی را به طور کم‌سابقه‌یی بالا برد. ایستادگی و مقاومت معترضان ازبیک در ولایات شمالی سبب شد که حکومت افغانستان وادار به مذاکره و گفت‌وگو با هیأت جنبش ملی دربارۀ برگشت جنرال دوستم شود. حالا جنرال دوستم با اقتدار به کرسی معاونیت ریاست‌جمهوری برگشته است. حکومت افغانستان از برگشت دوستم نگران است. حضور دوستم در صحنه روی اوضاع شمال و مناسبات سیاسی پیش روی کشور تأثیرگذار است.
رییس‌جمهوری با برگشت دوستم در پی استفادۀ او در انتخابات آتی ریاست‌جمهوری است. ارگ ریاست‌جمهوری در پیوند به برگشت دوستم اظهارات خنده‌آوری داشته است. سخنگوی ارگ گفته است که روند درمان معاون ریاست‌جمهوری پایان یافته و او به کشور بر می‌گردد. درحالی‌که همۀ مردم افغانستان و جهان می‌دانند که دوستم در نتیجۀ یک دسیسه و توطیه وادار به ترک کشور و تبعید ناخواسته گردید. در برابر دوستم دو راهی بیش نبود: یا کشور را ترک می‌کرد و یا از سوی مأموران امنیتی و نیروهای خارجی بازداشت می‌گردید. حالا سخنگویان حکومت با اظهارات مضحک با شعور مردم بازی می‌کنند. ارگ در یک سال گذشته بارها اعلام کرد که دوستم پرونده دارد و نهادهای عدلی و قضایی به پروندۀ او رسیده‌گی می‌کنند. ارگ مانده است که چگونه حضور دوستم را به کشور توجیه کند. پروندۀ دوستم در دادستانی مختومه شده است.
امید ارگ از دوستم قطع نشده است. روابط عمیق کابل- انقره در نزدیکی دوبارۀ دوستم با غنی بی‌تأثیر نخواهد بود. البته این بار قضیه متفاوت است. دوستم درس و عبرت تاریخی گرفته است. او از اتحاد سست و بی‌بنیادش با رییس‌جمهور غنی پشیمان است. حالا دوستم با کوله‌باری از درس و عبرت برگشته است. احتمال اتحاد دوبارۀ دوستم با غنی بعید است. هرچند دوستم در سه دهۀ اخیر نشان داده است که چهره‌یی غیرقابل پیش‌بینی است.
با برگشت دوستم، ائتلاف نجات افغانستان هفتۀ جاری رسماً در کابل اعلام موجودیت می‌کند. حکومت افغانستان در یک سال پسین مانع اعلام موجودیت این ائتلاف بوده است. این ائتلاف یکی از طرف‌های اصلی در انتخابات ریاست جمهوری پیش رو خواهد بود.
|
| فارسی.رو |
ارسال اين صفحه به دوستتان
برای چاپ
|
|
|
|
