|
صفحه اول/ |
امریکا «کمک» نمیکند. هزینۀ «پایگاهها» را میپردازد
/22.9.2018
نویسنده: آنیتا احمدی
بحثها و گفتوگوها دربارۀ پیمان امنیتی کابل- واشنگتن باردیگر بالا گرفته است. اعتراضهای نمایندگان شورای ملی و جمعی از سیاسیون در پیوند به عدم التزام ایالات متحدۀ امریکا به تعهداتش در پیمان امنیتی، منجر به گرمشدن بحثها شده است.
اعتراضات اخیر دربارۀ پیمان امنیتی و استراتژیک کابل- واشنگتن، دیپلوماتهای امریکایی را سراسیمه ساخته است. به استثنای معاون دوم ریاستجمهوری و رییس اجرایی، دیگر مقامات دولتی در خصوص پیمان امنیتی سخن نزدهاند. رییسجمهور غنی دربارۀ اعتراضهای اخیر سکوت اختیار کرده است. اما جمع زیادی از شخصیتهاییکه در گذشته به خاطر امضای پیمان امنیتی کمپاین کردند، حالا مخالف پیمان شدهاند.
مخالفان مدعی هستند که ایالات متحده امریکا به هیچ یک از تعهداتش در توافقنامۀ امنیتی عمل نکرده و باید در مواد و متن پیمان امنیتی تجدید نظر صورت گیرد. اما موافقان بهویژه مقامهای بلندپایۀ حکومت وحدت ملی میگویند که اگر کمک شش میلیارد دالری امریکا به نیروهای امنیتی افغانستان نباشد، آنان قادر به پرداخت هزینههای یکروزۀ نیروهای امنیتی نیستند. رهبران حکومت، مخالفان پیمان را به «عقدهکشایی» و عدم درک وضعیت متهم میکنند. ایالات متحده امریکا سالانه شش میلیارد دالر هزینۀ ارتش و نیروهای امنیتی افغانستان را میپردازد. واشنگتن همچنان در بخشهای حکومتداری، بلندبردن ظرفیت زنان، جامعۀ مدنی و رسانهها نیز سرمایهگذاری کرده است. اما نهادهای نظارتکنندۀ بینالمللی از جمله «سیگار» مدعی هستند که پولهای واشنگتن باردیگر به کشورهای خارجی از جمله دبی، ترکیه و واشنگتن برگشته و هیچ تأثیری در زندگی کودکان، زنان و مردان افغان نداشته است.
پیمان امنیتی کابل- واشنگتن، بهتداوم حضور نیروهای امریکایی در افغانستان مشروعیت بخشیده است. نیروهای امریکایی در سال 2001 میلادی بر اساس فیصلۀ شورای امنیت سازمان ملل در چارچوپ نیروهای حافظ صلح به افغانستان سرازیر شدند. پیمان امنیتی منعقدۀ سال 2014 میلادی، مبنای حقوقی حضور سربازان امریکایی را فراهم ساخته است.
جنجالبرانگیزترین بند پیمان امنیتی کابل - واشنگتن، بحث پایگاههای نظامی نیروهای امریکایی در خاک افغانستان بوده است. ایالات متحده امریکا بر بنیاد پیمان امنیتی، دستکم ده پایگاه رسمی نظامی در خاک افغانستان به دست آورده و همهروزه از این پایگاهها به مقاصد نظامی- تسلیحاتی در منطقه استفاده میکند.
پس از تلاش امریکا برای به دست آوردن پایگاههای نظامی در خاک افغانستان، پرسشهای زیادی مطرح گردید که ایالات متحده با استفاده از پایگاههای نظامی دایمی در خاک افغانستان در پی چیست؟
ناظران معتقد هستند که امریکا میخواهد از افغانستان به عنوان یک پایگاه نظامی دایمی برای افزایش نفوذ خود در آسیای مرکزی و خاورمیانه استفاده کند و از گسترش نفوذ روسیه و چین در منطقه جلوگیری نماید. پژوهشگران مدعی هستند که علت اشتیاق و علاقمندی امریکا به داشتن حضور نظامی درازمدت در افغانستان، به ایجاد امنیت برای منافع درازمدت واشنگتن در منطقه باز میگردد.
مهمترین پایگاههای دایمی ایالات متحده در کابل، بگرام، مزارشریف، هرات، قندهار، هلمند (شورابک)، گردیز، جلالآباد و شیندند موقعیت دارد. ایالات متحده امریکا طبق پیمان امنیتی عملاً جواز این پایگاهها را به دست آورده و در صورت نیاز میتواند پایگاههای تازهیی را مطالبه نماید. در پیمان امنیتی، صلاحیت صدور جواز پایگاههای تازه به وزیر دفاع محول گردیده است.
بحث به اجاره گرفتن پایگاههای نظامی در کشورهای جهان یک امر معمول است؛ اما پایگاههای دایمی و همیشگی کشورها در مناطق مشخص، ممکن باعث نگرانی و تشویش شماری از کشورها شود. چنانچه پایگاههای امریکاییها در افغانستان موجب نگرانی کشورهای منطقه به ویژه ایران، پاکستان، چین و روسیه شده است.
ایالات متحده امریکا پیش از این از پایگاه نظامی خود واقع در خانآباد در ازبکستان و پایگاه نظامی مناس واقع در حومه بیشکک پایتخت قرغزستان، استفاده میکرد. ایالات متحده امریکا سالها طبق یک قرارداد پایگاههایی را در خاک ازبکستان و قزاقستان به منظور اهداف مشخص از جمله مبارزه با تروریسم به کرایه گرفته بود. میعاد قرارداد پایگاه خان آباد ازبکستان در سال 2005 تمام شد و نیروهای امریکایی این پایگاه را تخلیه کردند. اما نیروهای امریکایی از فرودگاه مناس قرغزستان تا مدتهای زیاد به حیث پایگاه نظامی عمدتاً به هدف حمل و نقل هوایی استفاده کردند. با این تفاوت که در قرارداد تازه، امریکاییها سه برابر قرارداد اولی به جانب قرغزستان پول پرداخت کردند. استفاده امریکایی از دو پایگاه نظامی در کشورهای شوروی سابق با توجه به رقابت مسکو- واشنگتن امر عجیب و غیرقابل باور تلقی میشود. اما کشورهای ازبکستان و قرغزستان بادرنظرداشت نیازمندیهای اقتصادی و همچنان اهمیت پیکار با هراسافگنی در منطقه، این فرودگاههای مهم را در اختیار نیروهای امریکایی قرار دادند. روسیه نیز پایگاههایی را در کشورهای قزاقستان و قرغزستان به اجاره گرفته است. نیروهای روسی به منظور جلوگیری از نفوذ گروههای تروریستی به کشورهای آسیای مرکزی، گه گاهی در تاجیسکتان نیز مستقر میشوند.
در واقع، ایالات متحده امریکا، در نتیجۀ یک قرارداد نانوشته هزینۀ استفاده از پایگاههای نظامی دایمی خود را زیر نام «پول کمکی» به نیروهای امنیتی افغانستان میپردازد. درحالیکه امریکا بهمراتب کمتر از ارزش ده پایگاه در افغانستان هزینه میکند. هزینۀ پایگاههای استراتژیک افغانستان به نیروهای امریکایی به مراتب بیشتر از شش میلیارد افغانی است. بنابراین، پیمان امنیتی باید به «قرارداد امنیتی» تغییر نام بدهد و تفهیم گردد که همکاری امریکا با نیروهای امنیتی افغانستان «خیرات» نیست. نیروهای امنیتی افغانستان در بدل در اختیارگذاشتن خاک و جغرافیایشان زمینۀ فعالیت و حضور نیروهای امریکایی را فراهم ساختهاند.
|
فارسی.رو |
ارسال اين صفحه به دوستتان
برای چاپ
|
|
|
|