|
صفحه اول/ |
کابل از چشم واشنگتن افتیده است؟
/29.9.2018
نویسنده: میرویس قادری
هفتادوسومین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد، از نگاه تازۀ ایالات متحده امریکا به رهبران سیاسی افغانستان پرده برافراشت. علیرغم تقلای فراوان، هیچ یک از مقامات بلندپایۀ امریکایی حاضر به دیدار و ملاقات با رهبران حکومت افغانستان نگردیدند.
اشرفغنی رییسجمهور افغانستان برای سفر به نیویارک برنامهریزی کرد. تیم مقدماتی وزارت خارجه و لابیهای ارگ بهمنظور تنظیم ملاقاتها و برنامهریزیهای سفر غنی به نیویارک رفتند. اما پس از آنکه دونالد ترامپ، رییسجمهور امریکا، مایک پمپئو وزیر خارجه و مشاور امنیت ملی امریکا، دیدار با اشرفغنی را رد کردند، رییسجمهور افغانستان از سفر به نیویارک خودداری کرد. منابع میگویند که پس از درخواستهای مکرر کابل، ایالات متحده امریکا با صراحت از غنی خواسته که از سفر واشنگتن اجتناب کند. ارگ ریاستجمهوری به منظور متقاعدسازی جانب امریکا، حمدالله محب مشاور امنیت ملی و اکرم خپلواک مشاور ارشد رییسجمهوری را هم به واشنگتن و نیویارک فرستاد؛ اما تلاشهای این دو مهرۀ سیاسی نیز کارگر نیافتد و کاخ سفید درخواست ملاقات و دیدار را نپذیرفت.
پس از بیاعتنایی کاخ سفید به رییسجمهور غنی، عبدالله عبدالله رییس اجرایی حکومت وحدت ملی به نمایندگی از افغانستان در هفتادوسومین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد اشتراک کرد. به استثنای دو سه دیپلومات پایینرتبۀ امریکایی، هیچ یک از مقامات واشنگتن به شمول وزیر خارجه حاضر به ملاقات با عبدالله عبدالله نشدند. پشت کردن مقامات امریکایی به رهبران حکومت وحدت ملی، موجی از انتقادهای داخلی را در پی داشت. مخالفان سیاسی نظام و شهروندان از دستگاه دیپلوماسی و کارگزاران سیاست خارجی انتقاد کردند که نتوانستهاند در تأمین روابط با مقامات غربی کار نمایند.
رهبران حکومت وحدت ملی افغانستان حساب ویژهیی روی واشنگتن داشتند. اما به پس از به قدرت رسیدن دونالد ترامپ در کاخ سفید، محاسبات دگرگون شده است. دو رهبر دولت افغانستان ( محمد اشرفغنی و عبدالله عبدالله) در جریان مأموریت چهارسالۀشان از هیچ تلاشی در راستای کسب اعتماد و حمایت واشنگتن دریغ نورزیدهاند. آنان برخلاف حامد کرزی رییسجمهور پیشین، در تمام زمینهها خاطر ایالات متحده امریکا را داشتهاند. چنانچه فردای قرارگرفتن در کرسی، بیدرنگ معاهدۀ جنجالی امنیتی کابل - واشنگتن را امضا کردند. اولویت رهبران حکومت در زمینۀ سیاست خارجی، معادلات سیاسی داخلی، روابط منطقهیی، مذاکرات صلح، نبرد با هراسافکنی، خشنودی واشنگتن بوده است.
در دورۀ مأموریت حامد کرزی، امریکاییها با علاقمندی به دیدار مقامات افغانستان میشتافتند. آنان به منظور سهلسازی سفر مقامات افغان، هواپیماهای ویژه به کابل میفرستادند. اما حالا به رییسجمهور افغانستان اجازۀ سفر به واشنگتن نمیدهند. کرزی در سالهای پسین حکومتداریاش توانسته بود که جایگاه سیاسی و حقوقی افغانستان را در مناسبات بینالمللی اعاده کند. او حد اقل در روی کاغذ به حاکمیت ملی، استقلال و خود ارادیت کشورش باورمند بود. به همین دلیل، در سطح بینالمللی از احترام ویژه برخوردار بود؛ اما حالا شرایط عوض شده است.
رهبران غربی نهتنها به رهبران افغانستان فرصت ملاقات نمیگذارند که حتا در نشست مجمع عمومی سازمان ملل و نشست شورای امنیت، کمترین اشارهیی به بحران سیاسی- امنیتی افغانستان نداشتند. مقامات غربی از کشورهای سوریه، یمن و عراق که شرایط بهتری نسبت به افغانستان دارند، به تکرار و با نگرانی یاد کردند؛ اما با وجود آگاهی از اوضاع نابسمان و بغرنج سیاسی در افغانستان، هیچ نامی از این کشور نبردند. ایالات متحده و ناتو در افغانستان حضور نظامی گسترده دارند. دستکم 15 هزار نیروی امریکایی و هزارانتن از سربازان کشورهای دیگر عضو ناتو در چوکات «حمایت قاطع» سرگرم فعالیت در افغانستان هستند . درگیریها هم به طور چشمگیری بالا گرفته است. بحران سیاسی و اجتماعی نیز فراگیر شده و قلمرو فعالیت گروههای شورشی نیز وسعت یافته است. آیندۀ سیاسی و امنیتی افغانستان در هالهیی از ابهام قرار گرفته است. با این حال، دونالد ترامپ رییسجمهور امریکا و سایر اعضای ناتو هیچ اشارهیی به قضیۀ افغانستان نکردند.
ناظران، بیاعتنایی غرب را ناشی از "بیثباتی سیاسی" و "ناکارآیی رهبران افغانستان" در اجرای تعهداتشان به مردم و جامعۀ جهانی میدانند. رهبران افغانستان در هیچ زمینهیی عملکرد قابل دفاع نداشتهاند. آنان در چهار سال مأموریتشان، با رفتارهای اقتدارگرایانۀ عمدتاً قومی و سلیقهیی، صف مخالفان امریکا را در افغانستان قطورتر ساختند. اجماع سیاسی داخلی را از بین بردند و در روابط خارجی نیز ناکام بودند. نهتنها در راستای کاهش وابستگی افغانستان به جامعه جهانی گامی برنداشتند، بلکه کشور را بیشتر از هر زمان دیگری، وابسته به منابع و کمکهای بیرونی ساختند.
از سوی دیگر، به نظر میرسد ایالات متحده امریکا، افغانستان را به عنوان بخشی از قلمرو خویش به حساب میآورد؛ قلمروی مترود در گوشهیی از جهان که به مقاصد خاص نظامی، تسلیحاتی و رقابتی از آن استفاده صورت میگیرد. تعامل واشنگتن با رهبران افغانستان بهگونهیی بوده است که انگار با مسوولان یکی از ایالتهای امریکا طرف هستند! وابستگی مطلق کابل به واشنگتن، باعث شده که دیگر امریکا به رهبران افغانستان بهچشم حاکمان یک سرزمین مستقل، آزاد و دارای حاکمیت ملی و تمامیت ارضی نگاه نکنند. چنانچه رهبران افغانستان نیز بیشتر از کسب اعتماد مردم خودشان در پی به دست آوردن حمایت امریکا میباشند.
از جانبی هم، رییسجمهور امریکا در سخنرانیاش در مقر سازمان ملل متحد برضد «جهانیشدن» سخن زد و بر «وطنپرستی» و تمرکز بر «جغرافیای ملی» پافشرد. دونالد ترامپ گفت: دیگر به کشورهاییکه از ما پول میگیرند و احترام نمیگذارند، کمک نخواهیم کرد! این اظهارات درحالی مطرح میشود که در جریان یک سال پسین، منتقدان سیاستهای واشنگتن در افغانستان بیشتر شده است. در روزهای اخیر جمع زیادی از رهبران سیاسی و نمایندگان پارلمان، خواهان تجدیدنظر در پیمان امنیتی کابل- واشنگتن شدند. پیشنهاد بازنگری در پیمان امنیتی که زمینۀ حقوقی حضور نیروهای امریکایی را در منطقه فراهم ساخته است، به مثابۀ زنگ خطری بهدستگاه سیاست خارجی امریکا و پنتاگون محسوب میشود. ایالات متحده امریکا با هزینۀ هنگفت پیمان امنیتی را از لویه جرگۀ عنعنوی و همچنان مجلس افغانستان گذشتانده است.
|
فارسی.رو |
ارسال اين صفحه به دوستتان
برای چاپ
|
|
|
|