|
|
| صفحه اول/ |
گسترش قلمرو طالبان در گرماگرم گفت‌وگوهای صلح
/2.11.2018
نویسنده: میرویس قادری
بازرس ویژۀ امریکا در امور بازسازی افغانستان در تازه‌ترین گزارش خویش اعلام کرده است که دولت افغانستان صرف در 56 درصد جغرافیای کشور حاکمیت دارد.
بر بنیاد گزارش جان‌‌سپکو، ساحۀ نفوذ طالبان بیشتر از هر زمان دیگری از سال 2001 بدین‌سو افزایش یافته و توانایی این گروه در دورۀ حکومت وحدت ملی بالا رفته است.
حکومت افغانستان این گزارش را رد کرده و مدعی است که به استثنای چند ولسوالی معدود، بر همۀ جغرافیای کشور مسلط است. کابل همواره کوشیده تهدید طالبان را کم جلوه دهد.
گسترش جنگ و تلفات کم‌سابقۀ نیروهای امنیتی افغانستان، ایالات متحدۀ امریکا را متقاعد ساخته است که جنگ افغانستان راه حل نظامی ندارد. همین دو روز پیش، فرمانده تازۀ نیروهای امریکایی در کابل اعتراف کرد که از طریق جنگ و درگیری، منازعۀ طولانیِ افغانستان پایان نخواهد یافت. او گفت که طرف‌ها باید به مذاکره و گفت‌وگو تن دهند، زیرا راه دیگیری به ختم خصومت و درگیری طاقت‌فرسای جاری در افغانستان وجود ندارد.
اظهارات جنرال میلر نشان‌دهندۀ انعطاف شدید فرماندهان نظامی امریکا در جنگ افغانستان است. پیشتر جنرال جان نیکلسون فرمانده پیشین امریکایی، همواره بر سرکوب و به زیرکشیدن طالبان از مجرای جنگ و راه نظامی و خشونت سخن می‌زد. او حتا پس از اعلام استراتژی ترامپ، هشدار داد که به زودی طالبان تمام قلمرو نفوذشان را از دست خواهند داد.
استراتژی جنوب آسیا و افغانستان دونالد ترامپ رییس‌جمهور امریکا متمرکز به استفاده از قوۀ قهریه در نبرد با شورشیان مسلح افغان بود. اما حالا امریکا پس از یک سال و اندی رویکردش را در جنگ افغانستان عوض کرده است. استراتژی ترامپ در خصوص افغانستان و جنوب آسیا از چند جهت به ناکامی مواجه گردید. نخست این‌که امریکا در استراتژی تازه جایگاه محوری را به هند واگذار کرده بود. اما پس از اعلام استراتژی، هند از مناسبات جاری در افغانستان محو شد. هند در جریان مذاکرات صلح قرار ندارد. دهلی جدید در جریان مذاکرات مستقیم نمایندگان واشنگتن با پاکستان و طالبان نیست. دهلی جدید از برنامۀ پیش روی امریکا در افغانستان نمی‌دانند. به همین دلیل، سران حکومت هند و دیپلومات‌های آن کشور، به‌شدت نگران تحولات پیش‌رو در افغانستان و منطقه هستند. پس از اعلام استراتژی ترامپ، نه تنها نقش هند در قضایای افغانستان افزایش نیافت، بلکه دهلی جدید به یک بازیگر تماشاچی و فاقد آگاهی از اوضاع مبدل گشت. برخی منابع می‌گویند که دهلی جدید در تلاش است که ابتکار را به دست گیرد و اجماع منطقه‌ای را در پیوند به اوضاع جاری در افغانستان روی دست گیرد. مقامات هند در دیدارهای‌شان با سران حکومت افغانستان، سران کشورهای منطقه از جمله روسیه و چین، دربارۀ اوضاع افغانستان نگرانی کرده‌اند. هند و پاکستان دو بازیگر کلیدی در کابل است. اما در برنامۀ تازۀ امریکا، باردیگر جایگاه پاکستان برجسته شده است. چون به باور واشنگتن، اسلام‌آباد یک طرف اصلی جنگ و صلح افغانستان است. بازی در محور پاکستان، به‌گونۀ مستقیم منافع دهلی جدید را تهدید خواهد کرد.
علی‌رغم تعهدات امریکا در استراتژی تازه، نبرد قوای ائتلاف به رهبری امریکا با شورشیان نیز به شکست مواجه گشت. امریکا از تمام توان خود در راستای سرکوب طالبان و دیگر گروه‌های شورشی استفاده کرد. اما حملات هوایی و زمینی نیروهای حمایت قاطع و افغان، نه تنها منجر به تضعیف و تجرید طالبان نشد، بلکه این گروه را قوی‌تر و با انگیزه‌تر ساخت. با تشدید حملات امریکایی‌ها گروه طالبان رویکردشان را در جنگ عوض کردند.
یک سال پس از اعلام استراتژی، واشنگتن خود اعتراف می‌کند که ساحۀ قلمرو و نفوذ طالبان گسترش یافته و حاکمیت کابل به طرز بی‌سابقه‌یی کاهش یافته است. با محاسبه‌یی‌که ادارۀ بازرس ویژۀ امریکا داشته است، حکومت وحدت ملی مالک و صاحب بالاتر از 50 درصد جغرافیای کشور است. در واقع، محمد اشرف‌غنی، بر نصف جغرافیای مملکت حکمروایی می‌کند.
افزایش ساحۀ نفوذ طالبان همزمان با تشدید گفت‌وگوهای صلح صورت می‌گیرد. بالارفتن ساحۀ نفوذ طالبان بر جغرافیای افغانستان، قدرت چانه‌زنی آنان را در مذاکرات صلح افزایش می‌بخشد.
حکومت افغانستان، طالبان را یک گروه تروریستی مترود و فاقد توان نظامی و اجتماعی معرفی می‌کند. به همین دلیل، حاضر به گفت‌وگوی دوجانبه از جایگاه مساوی با آنان نیست. وزارت خارجۀ افغانستان یکی از دلایل عدم شرکت در نشست آتی مسکو را دعوت مساویانه از نمایندگان کابل و گروه طالبان عنوان می‌کند. حکومت قرارگرفتن نمایندگان خود با نمایندگان طالبان را در دور یک میز، به مثابۀ نقض حاکمیت ملی، تمامیت ارضی و نظام واحد سیاسی می‌داند.
واقعیت این است که امریکایی‌ها به گونۀ مستقیم در قضیۀ حضور و عدم حضور نمایندگان افغانستان در نشست مسکو دخیل هستند. امریکایی‌ها خود در سطوح مختلف به ملاقات هیأت‌های طالبان در دوحه، امارات و ترکیه رفته‌اند. آنان مصمم هستند که مذاکرات صلح را یکجانبه به نتیجه برسانند. زلمی‌خلیل‌زاد مشاور وزارت خارجۀ امریکا در امور صلح افغانستان مذاکرات‌اش را برای آغاز گفت‌وگوهای مستقیم نمایندگان حکومت و طالبان آغاز کرده است. یکی از چهره‌های برجستۀ سیاسی افغانستان به "فارسی.رو" گفت که خلیل‌زاد افغان‌تبار چهره‌یی زرنگ و فرصت‌شناس است. اگر او از پیامد مذاکرات صلح و وظیفۀ تازه‌اش مطمین نمی‌بود، حاضر به پذیرش چنین مأموریتی نمی‌شد. این چهرۀ سیاسی باورمند است که امریکا ولو مقطعی و ناپایدار، صلح را در افغانستان تأمین می‌کند تا پای خود را از جنگ بیرون کشد.
او گفت که دونالد ترامپ به نمایندۀ ویژه‌اش شش ماه فرصت داده که جنگ افغانستان را یک‌طرفه کند. به قول منبع، امریکایی‌ها از جنگ طولانی خسته شده‌اند و خواستار خروج آبرومند از افغانستان می‌باشند. به باور منبع، اگر امریکایی‌ها موفق به ختم جنگ از مجرای مذاکره و گفتگو نشوند، احتمال واگذاری مدیریت نبرد به کمپنی‌های خصوصی از جمله بلک واتر تقویت خواهد شد.
اما برخی از دیپلومات‌های سابق امریکا و ناظران افغان می‌گویند که اگر امریکا اراده‌یی به ختم جنگ در افغانستان دارد، باید در گفت‌وگوهای صلح از کشورهای منطقه کمک بخواهد. ناظران امریکایی‌ها را به بازی دوگانه در مذاکرات صلح متهم می‌کنند.
تلاش پنهانی واشنگتن در مذاکرات صلح محافل سیاسی مخالف طالبان را نگران ساخته است. آنان از جریان مذاکرات امریکایی‌ها با طالبان ابراز بی‌خبری می‌کنند و از عواقب مذاکرات و توافقات یکجانبه هشدار می‌دهند.
با نزدیکی انتخابات ریاست‌جمهوری، در محافل سیاسی افغانستان گمانه‌زنی‌هایی وجود دارد که واشنگتن به منظور کشانیدن پای طالبان در مذاکرات صلح و ادغام آنان در ساختار نظام، طرح تعویق انتخابات، تشکیل حکومت موقت و برگزاری انتخابات جامع و سراسری را روی دست گرفته است. اما اکثر احزاب سیاسی با چنین طرحی مخالف هستند. احزاب جهادی و سیاسی از تأخیر در برگزاری انتخابات نگران هستند. آنان از پیش در این زمینه هشدار داده‌اند.
|
| فارسی.رو |
ارسال اين صفحه به دوستتان
برای چاپ
|
|
|
|
