|
صفحه اول/ |
چه بر سر تیم صلح و اعتدال آمد؟
/14.8.2019
نویسنده: آنیتا احمدی
هنگامیکه محمد حنیف اتمر، مشاور امنیت ملی افغانستان، به دلیل آنچه «اختلافات جدی با سیاست رهبری دولت» میخواند، از سمتش کنار رفت، بسیاریها او را به عنوان یکی از نامزدان مطرح و قابل حساب ریاستجمهوری مورد توجه قرار دادند.
آقای اتمر مهمترین و قدرتمندترین چهره در حکومت وحدت ملی بود. بسیاری از پالیسیها، تعیینات دولتی و تصمیمگیریهای کلان ملی، از جانب مشاور امنیت ملی سابق اتخاذ میشد. او در چهار سال در نقش رییسجمهور در سایه عمل کرد و نشان داد که ظرفیت و جرأت کارهای بزرگ را دارد.
مشاور امنیت ملی سابق همانطوریکه پیشبینی میشد، به زودی بزرگترین تیم انتخاباتی را شکل داد. او بهگونۀ معجزهآسا پای برخی رقبا و حتا دشمنان سابق سیاسیاش را به تیم انتخاباتی صلح و اعتدال کشانید و دو تن از رهبران مهم اقوام تاجیک و هزاره را به معاونیت اول و دوم خویش برگزید. رهبران عمدۀ جمعیت اسلامی که پیشتر اتمر را دشمن و ستون پنجم میخواندند، به یکبارگی سر اطاعت در آوردند و اتمر را به زعامت کشور پیشنهاد کردند. یونس قانونی، عطا محمد نور، محمد اسماعیل خان، بسمالله محمدی، بریالی خان و جنرال دین محمد جرأت از سران ائتلاف شمال به تیم انتخاباتی حنیف اتمر ملحق شدند. از سوی دیگر، محمد محقق، رهبر حزب وحدت مردم افغانستان و سید منصور نادری، از رهبران مذهبی، عمر زاخیلوال، جیلانی پوپل، وحیدالله سباوون، خانوادۀ پیر سید احمد گیلانی، از رهبران مهم جهادی، بخشی از خانوادۀ مجددی، و صدها تن از چهرههای سیاسی و با نفوذ دیگر، از تیم صلح و اعتدال به رهبری حنیف اتمر حمایت کردند.
بسیاریها بدین باور بودند که حامد کرزی، رییسجمهور اسبق افغانستان نیز با توجه به روابط و همکاریکه با اتمر داشت، از وی حمایت میکند. کرزی در شکلدادن به تکت انتخاباتی اتمر نقش داشت. او در حضور بسیاری از رهبران سیاسی، اعلام کرده بود که اگر انتخابات برگزار شود، از تیم اتمر حمایت میکند. حنیف اتمر در روز ثبت نام در کمیسیون انتخابات هم اعلام کرد که کرزی از او حمایت میکند.
با توجه به حضور چهرههای سیاسی دست اول، احزاب با نفوذ و رهبران اقوام، حنیف اتمر به سرعت به رقیب بلامنازع محمد اشرفغنی در انتخابات ریاست جمهوری مبدل گردید. اشرفغنی بدون تقلای زیاد یکی از نامزدان مطرح در انتخابات حساب میشد. زیرا، تمام دستگاه دولت بهشمول کمیسیونهای انتخاباتی را در اختیار داشت و طبعاً از امکانات دولتی و جایگاهش بهحیث رییسجمهور برحال میتوانست سود ببرد.
حنیف اتمر با قدرت وارد عرصۀ انتخابات شد و در روز ثبت نام نشان داد که یکی از چهرههای جدی و قابل محاسبه در معادلات سیاسی آیندۀ افغانستان خواهد بود. اما حنیف اتمر به دلایلیکه در زیر اشاره خواهد شد، به تدریج از جایگاه افتید و حتا در جایگاه چهارم در میان 18 نامزد ریاستجمهوری قرار گرفت. یک نظرسنجی تازۀ «تیفا» نشان میدهد که محمد اشرفغنی، عبدالله عبدالله، رحمتالله نبیل و محمد حنیف اتمر به ترتیب بیشترین حامیان را در میان نامزدان انتخابات ریاستجمهوری افغانستان دارند.
اکنون گزارشهایی وجود دارد که تیم صلح و اعتدال فروپاشیده و رهبران این تیم سرگرم رأیزنی و گفتوگو با تیمهای انتخاباتی دولتساز و ثبات و همگرایی میباشد.
ترکیب متجانس
یکی از دلایل تضعیف و فروپاشی تیم صلح و اعتدال، ترکیب نامتجانس این تیم بود. تیم صلح و اعتدال از گروهها و شخصیتهای سیاسییی تشکیل گردیده است که هیچ گونه پیوند سیاسی، فکری، ایدیولوژیک و قومی ندارند. اتمر یک چهرۀ سوسیال دموکرات است. او یک پایش را در جنگ با گروههای مجاهدین از دست داده است. اما بخش اعظم حامیان سیاسی او را چهرههای قومی و فرماندهان جهاد و مقاومت تشکیل میداد. تنها وجهه مشترک آنان مخالفت با اشرفغنی و کسب قدرت و ثروت بود. درحالیکه آنها در گذشته بارها باهمدیگر درگیر شده بودند.
حتا ترکیب نامتجانس و ائتلاف با رهبران غیرپشتون، موجب تحریک احساسات قومی پشتونها گردید. پشتونها در حال حاضر غنی را حافظ منابع خودشان تلقی میکنند. به همین دلیل، اتمر نتوانست در میان قوم خودش جای پای باز کند.
ظهور عبدالله
کمتر کسی فکر میکرد که عبدالله عبدالله رییس اجرایی حکومت بتواند دوباره قد علم کند و به حیث نامزد انتخابات ریاستجمهوری وارد صحنه شود. عبدالله در سالهای 2009 و 2014 نامزد بود و نتوانست انتظارات هواداران میلیونی خویش را برآورده سازد. عبدالله در سال 2009 قدرت را به کرزی واگذار کرد و در سال 2014 علیرغم پیروزی در برابر غنی، به تشکیل حکومت وحدت ملی و قرارگرفتن در جایگاه دوم تن داد. او در پنج سال حکومت وحدت ملی نتوانست یک بند توافقنامۀ سیاسی تشکیل حکومت را عملی سازد. هواداران عبدالله بهشدت از وی ناراض شدند. اما عبدالله در یک بازی باورناکردنی در دقایق پایانی وارد میدان شد و با یک ترکیب قوی سیاسی به حیث نامزد ثبت نام کرد. احزاب، جمعیت، وحدت و جنبش به حیث نمایندگان تاجیکها، هزارهها و ازبیکها از وی حمایت کردند. وقتی عبدالله به حیث نامزد با ترکیب فراگیر سیاسی وارد میدان شد، فضا برای مانور به حنیف اتمر و متحدان سیاسیاش تنگ شد. حنیف اتمر فکر میکرد که رأی پشتونها را غنی خواهد گرفت و او با رأی اقوام غیرپشتون میتواند به قدرت برسد.
بازی کرزی
حامد کرزی رییسجمهور پیشین در نامزدی اتمر نقش داشت. او در جلسات و نشستهایی از اتمر حمایت کرده و نوعی خوشبینی به وزیر معارف، داخله و توسعۀ روستایی اسبق خویش داشته است. اما واقعیت این بود که حامد کرزی سرسازگاری با انتخابات ندارد. او از پنج سال بدینسو یکسره علیه انتخابات کار کرده است. کرزی در میدان انتخابات جای پایی برای خود نمیبیند. او طبق قانون اساسی، دیگر نمیتواند نامزد باشد. از همین رو، چشم به حکومت غیرانتخابی و موقت دوخته است. در آخرین مورد در نشستی در کابل گفت که انتخابات افغانستان ساختگی است و هرکی را امریکا خواسته باشد، رییسجمهور میسازد. کرزی اتمر را اغفال ساخت و با وی همکاری و همراهی نکرد. دست گرفتن کرزی از تیم حنیف اتمر، پایههای سیاسی و اجتماعی تیم صلح و اعتدال را تضعیف کرد.
آجندای خلیلزاد
تیم صلح و اعتدال از صلح و انتخابات، صلح را انتخاب کرد. آنها فکر میکنند که تنها از طریق برنامۀ صلح با طالبان میتوانند غنی را کنار بزنند. تنها رقیب غنی هم «صلح» است. تیم صلح و اعتدال فکر میکند که طبق برنامهریزی نماینده خاص امریکا انتخابات برگزار نخواهد شد و حکومت موقت روی کار خواهد آمد. اما غنی نشان داده است که تحت هر شرایطی انتخابات را برگزار میکند و به آجندای سیاسی خلیلزاد و پاکستان تن نخواهد داد. تیم صلح و اعتدال عملاً از انتخابات خارج شده است.
طوریکه تیم صلح و اعتدال فکر میکرد نتوانست حمایت جهانی و منطقهای را به دست آورد. از سوی دیگر، آنها با کمبود امکانات و سرمایه مواجه شدند و نتوانستند با منابع گستردۀ اقتصادی تیمهای محمد اشرف غنی و عبدالله عبدالله به رقابت بپردازند. این دو چهرۀ سیاسی، به ویژه رییسجمهور غنی متهم است که از امکانات و سمتهای دولتی در راستای کمپاین انتخاباتی و پیروزی در انتخابات کار گرفته است. در میدان پر هزینۀ انتخاباتی، استفاده از پول شخصی در برابر دارایی عمومی و دولتی، کار سادهیی نیست!
|
فارسی.رو |
ارسال اين صفحه به دوستتان
برای چاپ
|
|
|
|