|
صفحه اول/ |
دوپارچگی کمسابقه در دستگاه دیپلوماسی افغانستان
/8.10.2019
نویسنده: میرویس قادری
رییسجمهور غنی، سخنگوی وزارت خارجۀ افغانستان را پس از اظهاراتش دربارۀ سفر هیأت بلندپایۀ طالبان به اسلامآباد برکنار کرد. وزارت خارجه در واکنش به تصمیم رییسجمهور گفته است که صبغت احمدی تا اعلام نتیجۀ انتخابات به کارش ادامه میدهد.
هفتۀ گذشته هیأت دفتر سیاسی طالبان در قطر به اسلامآباد رفت و با وزیر خارجه، رییس استخبارات و دیگر مقامات عالی رتبۀ آن کشور دیدار و گفتوگو کرد.
مقامات پاکستان از هیأت طالبان با تشریفات ویژه استقبال کردند. طالبان هم به نمایندگی از افغانستان با مقامات پاکستانی گفتوگو کرده و از آن کشور مطالباتی داشتهاند که تنها میتواند از صلاحیت یک دولت و نمایندهگان رسمی یک کشور باشد. مثلاً طالبان از اسلامآباد خواستند که در زمینۀ تعلیم و تربیه، خدمات صحی و صدور ویزا به مهاجرین افغان تسهیلاتی را فراهم سازند.
با این وجود، سخنگوی وزارت خارجۀ افغانستان برخلاف مواضع گذشتۀ کابل، از دیدار مقامات پاکستانی با هیأت طالبان استقبال کرده و آن را گامی در راستای مذاکرات بینالافغانی خواند. سخنگوی ریاست جمهوری به اظهارات وزارت خارجه واکنش نشان داده و آنرا دیدگاه شخصی آقای صبغت احمدی عنوان کرد. ارگ ریاستجمهوری گفت که سیاست خارجی افغانستان باید به دور از اختلافات سیاسی و انتخاباتی مقامات دولتی تنظیم و مدیریت شود. آنان خواستار معذرتخواهی احمدی و صدور اعلامیه از جانب وزارت خارجه شدند. اما وزارت خارجه به خواست ارگ تن نداد. تااینکه روز یکشنبه عملاً سخنگوی وزارت خارجه برکنار شد.
اختلافات به کجا بر میگردد؟
درگیری میان ارگ ریاستجمهوری و وزارت خارجۀ افغانستان از سالها بدینسو جریان دارد. ریاستجمهوری محدودیتهایی را در مقابل صلاحالدین ربانی وزیر خارجه اعمال کرده است. صلاحالدین ربانی، رهبر جمعیت اسلامی، در تیم مقابل اشرفغنی قرار دارد. او در اکثر سفرها و ملاقاتهای رییسجمهور در پنج سال اخیر با مقامات و رهبران کشورهای جهان غایب بوده است. اشرفغنی عملاً صلاحیتهای وزیر خارجه را به مشاوریت امنیت ملی خویش انتقال داده است. در سفرهای غنی، وزیر مالیه، مشاور امنیت ملی و شماری از مشاوران دیگر وی را همراهی میکنند. چنانچه در نشست اخیر سازمان ملل متحد به جای وزیر خارجه، مشاور امنیت ملی شرکت کرد. اما منابع گفتند که به دلیل تحریمهای امریکا علیه مشاور جوان امنیت ملی، او نتوانست با هیچ از مقامات عالیرتبۀ کشورهای جهان ملاقات کند. به همین دلیل، کابل امسال حضور بیدستآورد در مجمع سازمان ملل متحد داشته است.
اختلافات میان دو طرف پس از فرمان رییسجمهور دربارۀ «اصلاحات» در وزارت خارجه آغاز شد. وزیر خارجه عملاً مانع اجرای برنامۀ اصلاحات در وزارت خارجه شده است. ربانی معتقد است که منظور رییس جمهور از اجرای اصلاحات، جابجاسازی گروهی و تصفیۀ وزارت خارجه از دیپلوماتهایی است که به احزاب و جریانهای سیاسی مخالف ارگ تعلق دارند. صلاحالدین ربانی، به تکرار در برابر فرامین و مقرریهای ریاستجمهوری ایستاده است. اخیراً ربانی روزها مانع معرفی معین منابع و ادارۀ وزارت خارجه شد و سرانجام با پا درمیانی رهبران سیاسی و رییس اجرایی اجازه داد که ناهید ایثار به سمت تازه معرفی شود. ربانی، جلو معرفی یوسف نورستانی و شماری از چهرههای دیگر به سفارتخانههای افغانستان به کشورهای خارجی را گرفت. رییسجمهور نیز به فرودگاه کابل هدایت داد که از سفرهای ربانی به کشورهای خارجی جلوگیری کند.
غنی معتقد است که وزارت خارجه به کانون افراد بیسواد، فاسد و فرزندان رهبران و فرماندهان جهادی تبدیل شده است. به باور او، دیپلوماتهای ضعیف و بیاستعداد، آبروی افغانستان را در مجامع بینالمللی بردهاند. اما ربانی معتقد است که غنی اهداف سوء در اجرای اصلاحات در وزارت خارجه داد. به باور او، وضعیت وزارت مالیه و نهادهای وابسته به ارگ ریاستجمهوری به مراتب فاسدتر و نابسامانتر از وزارت خارجه است. بنابراین، غنی نخست اصلاحات را در نهادهای همسو با ارگ راهاندازی کند.
اشرفغنی از سالها بدینسو در پی برکناری وزیر خارجه بود. غنی در دور شانزدهم شورای ملی، ربانی را سلب صلاحیت کرد. اما ربانی به لطف پشتوانۀ سیاسی و حمایت رییس اجرایی به کار ادامه داد. او از معدود وزرایی است که در پنج سال گذشته در برابر فشارهای اشرفغنی مقاومت کرده و تسلیم نشده است. ریاست جمهوری اکثر وزرای تیم رقیبش را یا برکنار ساخت و یا هم تطمیع و مطیع. اما تلاشهای او برای سرکوب و به زیرکشیدن ربانی به نتیجهیی نیانجامیده است. ربانی از گزینههای ریاست جمهوری به معاونیت اشرف غنی در انتخابات ریاست جمهوری بود. اما رهبر جمعیت نه تنها حاضر به پذیرفتن کرسی معاونیت نخست غنی نشد، بل در تشکیل تیم ثبات و همگرایی نقش برازنده ایفا کرد.
پیامد اختلافات
اختلافات میان ارگ ریاستجمهوری و وزارت خارجه سبب شده که سیاست خارجی افغانستان در قبال کشورهای منطقه و جهان، عملاً با دوپارچگی و گسست روبرو شود.
این وضعیت، سیاست خارجی افغانستان را عملاً با بحران روبرو ساخته است. دوپارچگی فعلی در دو دهۀ پسین سابقه نداشته است. پیشتر، رهبران سیاسی افغانستان- حتا چهرههایی که در جبهۀ اپوزیسیون قرار داشتهاند- همواره از موضع نظام در قبال کشورهای منطقه به ویژه پاکستان حمایت کردهاند. در این مدت پاکستان به اکثر جریانها و رهبران سیاسی به عنوان «دشمن» و حامی گروه طالبان و دیگر مخالفان مسلح مطرح بوده است. اما سیاستهای اشرفغنی سبب شده که احزاب و جریانهای سیاسی نگاه متفاوت از ارگ به کشورهای خارجی داشته باشند. چنانچه دو ماه پیش رهبران سیاسی برخلاف فشارهای ارگ به اسلامآباد رفتند و خواستار حمایت اسلامآباد از مذاکرات بینالافغانی و ختم جنگ در کشور شدند. اشرفغنی متهم است که اجماع داخلی و خارجی در حمایت از «نظام جمهوری اسلامی افغانستان» را در هم شکسته است.
در دو دور نشست بینالافغانی مسکو نیز شاهد بودیم که رهبران احزاب و گروههای سیاسی علیرغم مخالفت سرسختانۀ ارگ ریاست جمهوری به روسیه رفتند و در نشست بین الافغانی شرکت کردند و صدای همسویی با طالبان بلند نمودند.
اکنون، اختلافات میان دو قطب حکومت وحدت ملی، تنها به وزارت خارجه و دستگاه دیپلوماسی خلاصه نمیشود. اختلافات میان رهبری ادارهها پس از برگزاری انتخابات ریاستجمهوری بالا گرفته و احتمالاً بحران اعتماد و درگیری گروهی و جناحی در نهادهای دولتی در روزهای پیش رو افزایش یابد.
|
فارسی.رو |
ارسال اين صفحه به دوستتان
برای چاپ
|
|
|
|