|
|
| صفحه اول/ |
توافق صلح و شکست اخلاقی واشنگتن
/3.3.2020
نویسنده: آنیتا احمدی
ایالات متحده امریکا و تحریک طالبان، پس از 18 سال جنگ و 18 ماه مذاکره و گفت‌وگو، توافق‌نامۀ صلح را به امضا رسانیدند.
رژیم طالبان 18 سال پیش توسط جنگنده‌های امریکایی سرنگون شد. طالبان پس از 18 سال مقاومت، امریکا را وادار به عقب‌نشینی از افغانستان ساخت.
ملا برادر معاون گروه طالبان و زلمی خلیل‌زاد فرستادۀ امریکا برای صلح افغانستان، متن موافقت‌نامۀ صلح را در حضور برخی وزرای خارجه و دیپلومات‌های ارشد بیش از 30 کشور به امضا رسانیدند.
به دنبال امضای موافقت‌نامۀ صلح، موجی از نگرانی‌ها در میان اقشار مختلف جامعۀ افغانستان پدید آمده است. چون هیچ کسی از محتوای اصلی توافق‌نامۀ صلح آگاهی ندارد. به جز از چند ماده‌یی که همگانی شده است، محتوای توافق طالبان و امریکا مستور مانده است. اما امریکا، دفتر سیاسی طالبان و برخی رهبران سیاسی، توافق‌نامۀ صلح را «تاریخی» نامیدند و اعلام کردند که این موافقت‌نامه راه را برای پایان جنگ 40 ساله در افغانستان باز می‌سازد. اما در کنار رییس‌جمهوری افغانسان، برخی کشورها، به‌ویژه هند و ایران با صراحت با آن مخالفت کردند. اشرف‌غنی رییس‌جمهور افغانستان گفت که «توافق نامۀ پشت پرده» جنبۀ اجرایی نخواهد یافت. او با بخشی از موافقت نامه مخالفت کرد.
آتش‌بس میان نیروهای امریکایی و طالبان تا خروج کامل سربازان امریکایی، رهایی فوری 5000 هزار زندانی طالبان، بیرون‌شدن نام طالبان از فهرست سیاه شورای امنیت سازمان ملل، قطع روابط طالبان با گروه‌های تروریستی (القاعده و داعش) و آغاز گفت‌وگوها میان دولت افغانستان و طالبان، از موارد عمدۀ توافق‌نامۀ صلح است. وزیر خارجۀ امریکا اعلام کرد که موافقت‌نامه شامل دو ضمیمۀ محرم است که به خاطر مصونیت سربازان امریکایی از افشای آن خودداری شده است. اظهارات وزیر خارجۀ امریکا به نگرانی‌ها دربارۀ کنهه موافقت‌نامۀ صلح افزوده است.
بسیاری از ناظران توافق‌نامۀ صلح را به سود طالبان ارزیابی کرده‌اند. ایالات متحده امریکا، گروه طالبان را به عنوان سازمان «تروریستی» می‌شناخت. بسیاری از رهبران کلیدی گروه طالبان در فهرست تحریم‌های شورای امنیت قرار داشتند. با امضای موافقت‌نامه، طالبان از سازمان تروریستی به «متحد» و شریک امریکا در افغانستان تبدیل می‌شوند. با وجود این‌که امریکا در موافقت‌نامۀ صلح به تکرار گفته است که امارت اسلامی طالبان را به رسمیت نمی‌شناسد، اما محتوای توافق‌نامه نشان می‌دهد که امریکا با طالبان در نقش یک دولت معامله کرده است. در واقع، «امارات اسلامی افغانستان» به مثابه «شبه‌دولت» به‌رسمیت شناخته شده است. طالبان مکلف شده‌اند که در مناطق تحت کنترل‌شان برضد گروه‌های تروریستی مبارزه کنند. طالبان از نشانی یک دولت به امریکا تعهد سپرده‌اند. در واقع، جغرافیای افغانستان به گونه رسمی اما کوتاه‌مدت، تقسیم و نیمی از آن، قلمرو مشروع طالبان شناخته شد. اکنون این نگرانی تقویت شده که طالبان مناطق تحت کنترل‌شان را حفظ کنند و به یک دولت موازی را در کنار دولت کابل تشکیل دهند و مورد حمایت مالی و تسلیحاتی امریکا قرار گیرند. امریکا سالانه دست‌کم 60 میلیارد دالر در افغانستان هزینه می‌کند. 50 میلیارد حضور و جنگ نیروهای امریکایی و ناتو و 6 میلیارد دالر ارتش و نیروهای امنیتی افغانستان هزینه بر می‌دارد. پس از این امریکا می‌تواند با ریختن یک میلیارد دالر به جیب طالبان، جنگ با «تروریسم» را پیش ببرد.
از همین رو، پس از امضای توافق‌نامه خوشی را در سیمای طالبان به خوبی می‌توان مشاهده کرد. طالبان با واژه‌های «فتح»، «پیروزی» و «تنفیذ شریعت اسلامی» از امضای توافق‌نامه تجلیل کردند. مراسم مشاعره برپا داشتند و از استقلال و شکست اشغال سخن زدند.
در سوی دیگر، کابل در هیچ گوشۀ توافق‌نامه به چشم نمی‌خورد. بربنیاد توافق‌نامه، کابل مکلف شده که طبق برنامۀ امریکا با طالبان عمل کند. 5000 هزار زندانی را در بدل رهایی 1000 هزار سرباز ارتش آزاد کند. در همکاری با سازمان ملل، نام سران طالبان را از فهرست سیاه بیرون کند و هیأت مذاکره‌کننده را به میل طالبان و جریان‌های همسوی آنان تعیین کند. کابل بی‌درنگ با این توافق مخالفت کرد. اشرف‌غنی گفت که افغانستان دارای استقلال و حاکمیت ملی است و کسی نمی‌تواند خواست‌هایش را بر آنان تحمیل کند. مقاومت رییس‌جمهور افغانستان سبب شد که دونالد ترامپ رییس‌جمهور امریکا شخصاً وارد قضیه شود و کابل را فشار دهد که به توافق‌نامه تن دهد و راه را برای مذاکرات بین‌الافغانی باز کند. تلاش کابل این است که با مقاومت در برابر توافق امریکا و طالبان، واشنگتن را وادار کند که نتیجۀ انتخابات را به رسمیت بشناسد و از برپایی مراسم تحلیف اشرف غنی حمایت کند. اما امریکا به انتخابات پشت کرده و مصمم است که یک حکومت برآمده از مذاکرات صلح را که در آن طالبان نقش برازنده داشته باشند، روی صحنه آورد. به نظر نمی رسد که غنی بتواند تاب آورد. خطوط سرخ او پی هم به خطوط زرد عوض شد. رهایی انس حقانی خط سرخ بود، اما انس به اثر فشار فرماندهان امریکایی رها شد، غنی کاهش خشونت را بی مفهموم می‌دانست، اما بعدتر پذیرفت. غنی 9 حوت را مراسم تحلیف تعیین کرده بود، اما در نتیجۀ فشارهای امریکا به تعلیق تحلیف تا زمان نامعلوم تن داد. کابل اهرم فشار زیادی در برابر امریکا ندارد که بتواند مانع تحقق اهداف و برنامه‌های آن کشور شود.
امضای توافق‌نامۀ صلح، به همان پیمانه که به سود طالبان بود، به زیان امریکا تمام شد. امریکا اعتبار و جایگاهش را در جامعۀ افغانستان و در میان قشر سیاسی به شدت صدمه زده است. امریکا متحدان و چهره‌های وفادار و وابسته‌اش را در کابل در میدان رها کرده و با دشمنان آنان پیمان استراتژیک بسته است. امریکا به بهانه مبارزه با القاعده و طالبان به افغانستان حمله کرد. اما این تهدیدها نه تنها از میان نرفته، بل در کنار القاعده، طالبان و داعش، دست کم 20 گروه تروریستی دیگر نیز در این کشور حضور و فعالیت دارند. این یعنی شکست واشنگتن در برابر تروریسم و همچنان جنگ بی‌هدف با هزینۀ صدها میلیارد دالری.
به لحاظ منطقه‌یی ، اهداف امریکا مهار چین، جلوگیری از ظهور قدرت مند روسیه و تهدیدهای پیوستۀ ایران بود. به نظر نمی‌رسد که امریکا به این اهداف دست یافته باشد. از این رو، بسیاری از ناظران باورمند هستند که توافق‌نامۀ طالبان و امریکا، جنبۀ اجرایی ندارد و در درازمدت روشن خواهد شد که ایالات متحده میدان افغانستان را رها نخواهد کرد. این توافق‌نامه را به معاملۀ ترامپ با «کوریای شمالی»، «معاملۀ قرن» و ... تشبیه کرده‌اند که بیشتر مصرف انتخاباتی داشته است.
|
| فارسی.رو |
ارسال اين صفحه به دوستتان
برای چاپ
|
|
|
|
