|
|
| آسيای مرکزی/ |
فشار بر عشق اباد افزایش می یابد
/16.10.2008
یوری سیگوف
معلومات مختصر در مورد نویسنده: یوری سیگوف – تحلیلگر روزنامه "دیلووایا نیدیلیا" چاپ قزاقستان.
نظر نویسندگان میتواند مغایر با موضع سایت "فارسی.رو" باشد.
طوریکه کارشناسان پیشبینی میکردند ، منازعه مسلحانه در قفقاز به افزایش شدید علاقمندی تمام دول عمده جهانی نسبت به مسایل انرژیتیک منطقه منجر گردید. اگر قبلآ مسایل مربوط به خطوط لوله موجود نفت و گاز و همچنان تمدید خطوط بزرگ جدید در منطقه ماورای قفقاز و حوزه بحیره کسپین غیرمستقیم مورد بحث قرار میگرفتند ، پس حالا اوضاع تدریجآ تغیر میکند.
در کشور های اسیای مرکزی و منطقه ماورای قفقاز فرستاده گان بلند پایه از ایالات متحده امریکا ، اروپا و روسیه اکثرآ برای ان سفر می نمایند ، تا هرکدام (امریکا و اتحادیه اروپایی ) با منافع خود در بزرگترین پروژه تمدید خط لوله گاز - Nabucco در منطقه اطراف بحیره کسپین شرکت و مساعدت نماید و در صورت امکان مانع روسیه گردند.
اگرچه چند ماه قبل دورنمای این پروژه مهم انرژی ، که اتحادیه اروپایی به حمایت ایالات متحده امریکا از ان مدت ها قبل پشتیبانی میکند بسیار مبهم معلوم میشد ، پس حالا زمانیکه روسیه دو خودمختاری گرجستان را به رسمیت شناخت ، بهای چال در "بازی انرژیتیک" در قفقاز شدیدآ افزایش یافت.
طوریکه معلوم است ، کشور کلیدی برای انکه ، پروژه Nabucco دیگر فقط وریانت کاغذی نباشد ، بلکه محتوای واقعی کسب کند ، ترکمنستان محسوب میشود. نماینده گان اتحادیه اروپایی و امریکا به تمام سطوح از مدتها بدینسو سعی میکند رهبری این کشور را به ذرایع مختلف راضی سازد تا به ترانزیت گاز از طریق اذربائیجان ، ترکیه به اروپا در غیاب خاک روسیه موافقت نماید.
شخص رئیس جمهور ترکمنستان ، که در حال حاضر بیشتر به "عروس گازی رسیده به سن ازداج " می ماند ، با مهربانی با کشور های ذیعلاقه – هم با روسیه ، هم با اتحادیه اروپایی و هم با ایالات متحده امریکا ملاقات ها و صحبت ها انجام میدهد. به هم صحبت خود او وعده میدهد ، که درین باره جدآ فکر خواهد کرد . ولی به مجرد انکه بازدیدکننده نوبتی خارجی عشق اباد را با اطمینان کامل در باره اینکه ، ترکمنستان و حکام او "در جیب اوهستند" ترک میگوید، بررسی پیشنهادات دیگر اغاز میشود.
در عین حال فشار بر ترکمنستان ، که بیشتر خصوصیت سیاسی دارد ، نه خصوصیت واقعی اقتصادی ، یک واقعیت مهم را مدنظر نمیگیرد. حتی اگر در نهایت امر دستان قربان قلی بیردی محمدوف رئیس جمهور ترکمنستان را از پشت سر هم بسته کنند ، این کشور عملآ توانمندی پرکردن خط لوله نبوکو را توسط گاز طبیعی خود ندارد. قابل تذکر است ، که برای کار موثر این خط لوله بزرگ گاز باید از طریق ان تقریبآ 30 میلیارد متر مکعب گاز طبیعی در مدت حد اقل 30 سال اینده نزدیک انتقال داده شود. برای این کار لازم است تا مطابق این پروژه باید ترکمنستان و قسمآ قزاقستان تضمینات دهند ، ولی نه عشق اباد و نه هم استانه نمیخواهند به کسی چنین تضمینات بدهند. یک مانع دیگر نیز وجود دارد ، که از وابستگی ترکمنستان و رهبری ان به امریکا و اتحادیه اروپایی جلوگیری میکند . واقعیت امر اینست ، که ترکمنستان به هیچ وجه قصد ندارد به کمپنی های خارجی حق ویژه امتیازی استخراج نفت و گاز را در خاک خود بدهد.
روسیه با تمدید خط لوله گاز نبوکو جدآ مخالف است ، ولی بنابر تصورات کاملآ پرگماتیک خود نمیخواهد موقف انحصاری خود را در باره انتقال گاز اسیای مرکزی به بازا های اروپایی از دست دهد. این موضوع ، که اذربائیجان و ترکمنستان تا به حال نتوانسته در باره تقسیم سکتور های خود در بحیره کسپین به توافق برسند ، نیز به نفع مسکو می باشد ، و مطابقآ - هرگونه مذاکرات در باره استخراج معادن انرژی موجود در انجا ، حد اقل در دورنمای قابل پیشبینی فقط صحبت ها باقی خواهند ماند .
تا زمانیکه کشور های اتحادیه اروپایی ، ایالات متحده امریکا ، ترکیه ، ایران و روسیه هرکدام بازی خود را در ناحیه بحیره کسپین نسبت به پروژه اینده انتقال گاز نبوکو پیش می برند ، بر این بازی بزرگ کسپین میتواند چین نیز تاثیر مهم بجاء گذارد. برای چین ، در اصل ، بی تفاوت است ، که ایا گاز ترکمنستان از طریق خاک روسیه به بازار اروپایی انتقال میگردد و یا برای این کار خط لوله جدید از طریق بحیره کسپین و اذربائیجان و ترکیه تمدید خواهد شد.
ولی چین بسیار علاقمند می باشد ، که ترکمنستان چگونه تعهدات خود را در باره صدور گاز به پیکن اجراء خواهد کر د، در صورتیکه جانب ترکمنستان دیپلوماسی "کثرالجهته" گازی خود را ادامه دهد و گاز خود را به تمام خطوط فعلی موجود و پلان شده توزیع نماید.
هنگام بازدید اخیر هو جین تاو صدر جمهوری مردم چین از عشق اباد موافقت نامه در عرصه انرژی امضاء گردید ، که مطابق ان ترکمنستان اماده می باشد با شرکت ملی نفت و گاز چین در باره افزایش صادرات گاز به جمهوری مردم چین تا 40 میلیارد متر مکعب در سال همکاری نماید .
در سند ، که ترکمنستان و چین امضاء نموده اند ، تذکر بعمل امده است ، که در سال اینده اعمار خط لوله گاز بین ترکمنستان و چین باید تکمیل گردد. ولی درین سند هیچ چیزی درین باره گفته نشده ، که ایا کدام توافقات خاص با قزاقستان و ازبکستان ، که این خط لوله از طریق خاک انها عبور خواهد کرد ، هم حاصل گردیده یاخیر.
خود این خط لوله گاز طول هفت هزار کیلومتر خواهد داشت و رئیس جمهور ترکمنستان ان را بنام "خط لوله گاز قرن" مسمی نموده است. جزئیات حقیقی چنین موافقت نامه ، که تازه بین ترکمنستان و چین در باره استخراج گاز در ین جمهوری امضاء شده ( به چین در ترکمنستان اجازه پیشبر امور جیولوجیکی اکتشافی داده خواهد شد ) ، تا به حال محرم مانده و ارقام واقعی در باره اینکه در واقعیت امر چه مقدار گاز ، از کدام معادن به چین صادر خواهد شد ، هیچکس نمیداند.
هم چین و هم ترکمنستان خاموشی اختیار نموده ، ولی برای قزاقستان این ابهام اهمیت مشخص دارد. واقعیت امر اینست ، که قزاقستان وعده استخراج مقدار ده میلیارد مترمکعب گاز در سال به این خط لوله داده بود و گاز از طریق ان نه تنها به چین ، بلکه به مناطق جنوب – شرقی قزاقستان نیز انتقال داده خواهد شد.
چینایان به نوبه خود خواسته اند دقیقآ بدانند ، که ایا گاز ترکمنستان برای فعال نگهداشتن خط لوله گاز ، در صورتیکه عشق اباد یکبار دیگر نه تنها مفکوره تمدید خط لوله گاز از طریق کف بحیره کسپین را مورد بحث قرار دهد ، بلکه در باره تحقق عملی پروژه نبوکو اقدام نماید ، کفایت خواهد کرد یا خیر. تا به حال بخش اعظم کارشناسان اروپایی میگویند ، که ترکمنستان اصلآ توان مرفوع ساختن تمام مصرف گاز را به اساس ان موافقت نامه های ، که عشق اباد تا به حال امضاء نموده ، نخواهد داشت.
در عین حال ، بازهم موقف رهبری ترکمنستان در مورد این پروژه بسیار موفق باقی مانده است. عملآ به هر اندازه ، که بیردی محمدوف اروپایان و امریکایان را به تار گاز بسته نگهدارد ، به همان اندازه او چانس بیشتر کسب سرمایه گذاری ها برای عصری ساختن مجتمع انرژی خود و پیشبرد کارهای جیولوژیکی اکتشافی معادن جدید مواد سوخت و انرژی ، واقع در خاک ترکمنستان را خواهد داشت .
درین جهت میتوان پول خوب را از چین بدست اورد ، انهم در حال که پیکن به ترکمنستان به خاطر گازیفیکیشن مناطق غربی خود و همچنان تمدید خط لوله بزرگ سراسری چین ، که تا سواحل بحرا کاهل می رسد ، توجه زیادی مبذول میدارد.
منازعه اخیر در قفقاز یک مساله دیگر - مساله موقف اینده گرجستان ، به مثابه مسیر مطمن ترانزیتی به اروپا ، را نیز بالا نمود. طوریکه معلوم است ، حکومت قزاقستان متصل اغاز منازعه صادرات گاز خود را از طریق خاک گرجستان متوقف ساخت. برای مسکو تحقق این معامله در باره برگرداندن جریانات گاز از اسیای مرکزی در زیر اب بحیره کسپین به معنی تضعیف جدی مواضع ان و از دست دادن کنترول مهم انحصاری بر جریانات مواد سوخت و انرژی خواهد بود ، که ازینجا به اروپا میروند .
منبع: "دیلووایا نیدیلیا"، الماتا.
|
| فارسی.رو |
(0)نطرشما در اين مورد
ارسال اين صفحه به دوستتان
برای چاپ
|
|
|
|
