|
|
| صفحه اول/ |
مرز شکنی
/24.12.2008
داکتر مهدی
معلومات مختصر در مورد نویسنده: داکتر مهدی - نویسنده و فعال سیاسی افغانستان.
نظرات نوسیندگان مقالات ممکن است مغایر با موضع سایت "فارسی.رو" باشد.
(به مناسبت بیست و نهمین سال هجوم شوروی سابق به افغانستان)
به گمان من، زیانبار ترین پیامد هجوم شوروی سابق به افغانستان، در هم شکستن علایم و نشانه های بود که در ربع چهارم قرن نوزدهم – یعنی صد سال پیش از تجاوز – بر محدوده ی جغرافیایی کشیده شد که پس از 1880 میلادی، عملاً کشور افغانستان نام گرفت. آن علایم و نشانه ها را دو ابر قدرت وقت – روسیه ی تزاری و هند بریتانوی یعنی طرفین بازی بزرگ - جا گذاشته بودند تا، منطقه ی حایلِ میان قلمرو های نفوذ خویش ایجاد کرده باشند. شوروی، پس از گذشت صد سال، آن معاهده را زیر پا گذاشت و عملاً از مرز های شمالی وارد منطقه ی حایل گردید.
هر چند در این تاریخ (1979)، هند بریتانوی وجود نداشت تا در برابر تخطی طرف بایستد؛ ولی جهان پس از خروج بریتانیا از هند – مخصوصاً در مرزهای شرقی و جنوبی افغانستان- هنوز هم دو قطبی بود؛ به عباره ی دیگر، کماکان افغانستان را به عنوان منطقه ی حایل می شناختند، و گام نهادن شوروی ها را به این سوی مرز های شمالی آن، در حکمِ نیّت آنان بر برآوردنِ "قصد کشیدن موزه های عساکرشان، در آب های گرم هند" تلقی می کردند. از اینرو، حتا با نادیده گرفتن تندروی های دولت حزب دیموکراتیک، جهان غرب در مرزهای افغانستان با پاکستان، به قدری حساس بود که می توان گفت "حالت آماده باش" اختیار کرده بود.
نکته ی اصلی اینجاست که شوروی وقت با نقض قرارداد "دولت حایل" و شکستن مرز های شمالی آن، زمینه را برای شکستن مرز های دیگر، از جانب دیگران، فراهم آورد. مردم افغانستان بر خلاف ادعای دولت آن وقت، هرگز حضور شوروی ها را به معنای "حمایه از خویش" و "منافع کشور" نپذیرفتند؛ بلکه با مهاجرت های کتلوی، و تخلیه ی وسیع دهات و روستا ها، و جابجایی در کشورهای ایران و پاکستان، نه تنها از حاکمیت شوروی و رژیم زیر حمایه ی آن فرار کردند، بلکه هم خود – از روی ناگزیری- محدودیت ها و نشانه های مرزی با آن دو کشور را نا دیده گرفتند، و هم به آنان اجازه دادند تا تمامیت ارضی افغانستان را نا دیده بگیرند.
از این پس، هم رژیم حاکم در کابل، و هم تنظیم ها و گروه های مسلحِ مخالفِ آن، در وارد کردن بیگانه ها به اندرون کشور، بدون اجازه نامه یعنی داشتن ویزا یا گذرنامه، به مسابقه پرداختند؛ چندانکه می توان گفت، طی مدت زمانیی تقریباً سه دهه، مرزی وجود نداشت و ندارد که بتوان بر مبنای آن بر وجود کشوری اذعان نمود.
البته این (مرز شکنی) بی تردید زیانبار بود؛ ولی آنچه را که ما "زیانبارترین پیامد" می خوانیم، عبارت از نوعی گریز و اهمال در امریست که آن را "وطندوستی" می خوانند.
باری، این پیامد منفی از هر جانبی و به هر شکلی حمایه و تقویه گردیده؛ فراخوانیی خارجی های مسلح برای فتح میدان به نفع این و یا آن گروه، به امر معمول و مرسوم بدل گردیده؛ در فرجام، استقرار رژیم قوم محور کنونی، تمایلات فرار از مرکز و توجه به کتله های متجانس قومی بیرون از مرز ها را بیشتر ساخته، تا جایی که بسیاری ها بر ادعای صلحی که از جانب دولت افغانستان عنوان می شود، به دیده ی شک می نگرند و آن را توجه به "فربه ساختن پهلو های قومی حکومت"- حتا تا بیرون از مرز های مرسوم- می دانند که نه تنها پیام آور صلحی نیست، بلکه یاد آور حوادثی است که دست کم یک دهه ی زمانی (از 1992 تا 2002م) بر این کشور حکم می راند.
|
| فارسی.رو |
(2)نطرشما در اين مورد
ارسال اين صفحه به دوستتان
برای چاپ
|
|
|
|
