|
|
| صفحه اول/ |
مناسبات روسیه و افغانستان در تاریخ نوین
/4.11.2011
روسلان سیکویف
معلومات مختصردرمورد نویسنده مقاله: روسلان رومانویچ سیکویف - کارشناس انستیتوت شرق شناسی اکادمی علوم روسیه. بارها به افغانستان سفر نموده است. شخصآ با ظاهر شاه و فامیل اش، سردار داود خان و داکتر نجیب الله معرفت داشت.
نظر نویسنده مقاله ممکن است مغایر با موضع سایت "افغانستان.رو" باشد.
ریشه های اولین تماس های امپراطوری روسیه با امپراطوری دورانی افغان عمق تاریخی دارد و بیش از دونیم قرن را در بر میگیرد. در طول سالیان متمادی حکام روسی و افغان بارها فرستادگان دیپلوماتیک تبادله میکردند، تا، بالاخره، در سال 1919 بین دو کشور مناسبات دایمی دیپلوماتیک برقرار شدند.
نمی توان این حقیقت تاریخی را نفی کرد که مناسبات دیپلوماتیک بین روسیه شوروی و افغانستان و عقد قرارداد دوستی سال 1921 برای هردو طرف اهمیت مهم نظامی – سیاسی و اقتصادی داشتند و به انها در شرایط نهایت دشوار داخلی و خارجی در امر ایستادگی و تحکیم کمک نموده اند.
مثمرترین دوران مناسبات روسیه – افغانستان به سال های 50 قرن گذشته مربوط میگردد. در همین سالها (1950 – 1979) به مساعدت تخنیکی – اقتصادی اتحاد شوروی تهداب شبکه اقتصادی افغانستان بناینگذاری گردید؛ بیش از 140 پروژه که در جمله انها شاهراه های شامل بودند که مناطق دوردست به مشکل قابل دسترسی را با پایتخت وصل نمود، در دشت سوزان جلال اباد مجتمع ابیاری اعمار گردید که در فارم های ان مالته و زیتون پرورش مینمودند؛ پایگاه های ساختمانی برای اعمار منازل مسکونی برای مردم ایجاد گردید، انستیتوت پولی تخنیک کابل و بسیاری موسسات دیگر اعمار شدند.
قرار ارزیابی کارشناسان افغان، در سال های 50 – 60 قرن xx اتحاد شوروی به افغانستان به مبلغ بیش از یک میلیارد دالر کمک مالی نموده است.
از سال 1979 در مناسبات دو کشور، همجوار آن وقت، فاجعه بار ترین دوران فرا میرسد. در تاریخ 27 دسمبر سال 1979 قطعات نظامی اتحاد شوروی در افغانستان مداخله میکنند، جای که مدت زمان 10 سال در جنگ داخلی گیر می ماند. بحث ها درمورد اینکه این چه بود: «کمک انتیرناسیونالیستی به رژیم کمونیستی»، یا «اشتباه سیاسی» تا به حال ادامه دارند. ما قصد گذاشتن نقطه پایان به این بحث ها را نداریم. و به یاداوری نظر یکی از ناظران افغان که به نظر ما به حد کافی منطقی است، اکتفاء میکنیم. ظاهر طنین ژورنالیست مشهور افغان مولف کتاب «افغانستان در قرن xx» می نویسد: « دلیل مداخله اتحاد شوروی در افغانستان، قبل از همه، هراس از این امر بود که در افغانستان رژیم بنیادگرایی مذهبی ضد کمونیستی برقرار خواهد شد که مواضع اتحاد شوروی را در اسیای میانه تهدید خواهد کرد».
واقعاً هم بعد از خروج نیروهای اتحاد شوروی از افغانستان در سال 1989، فروپاشی اتحاد شوروی، بر سر قدرت آمدن بنیادگرایان ( مجاهدین) و بعداً اسلامگرایان افراطی (طالبان)، ظاهرا، به نظر میرسید که مناسبات دو کشور، زمان دوست و همجوار به گذشته تعلق گرفته و نفوذ اسلامگرایان افراطی در جمهوری های آسیای میانه شدیداً تقویت گردید.
روسیه نوین از اتحاد شوروی میراث سنگین به ارث برد و وظیفه رهبری نو کشور احیای مناسبات نورمال بود. به خاطریکه بعد از خروج اردوی شوروی از افغانستان، برخی کارشناسان می گفتند که روسیه این کشور را برای همیشه از دست داده است. ولی، تجربه خیالات این گونه پیشگویان را رد نمود.
روسیه بصورت دقیق جهت سیاست خارجی خود را نسبت به افغانستان تعین نمود. بر مناسبات حسنه چند قرنه بین دو کشور نمی توان توسط حوادث فاجعه بار جنگ داخلی که اتحاد شوروی به ان برخلاف اراده خود کشانده شد، خط بطلان کشیده شود.
به همین ارتباط میخواهیم بیانات یکی از زمامداران افغانستان – امیر عبدالرحمن خان (1880 – 1901) را یاداوری نمائیم: " ... روسیه دولت بزرگ است و میتواند به افغانستان در روزبد کمک نماید".
در چنین زمان پیچیده، حامد کرزی رئیس جمهور جمهوری اسلامی افغانستان در جنوری سال 2011 رهسپار مسکو گردید، جای که با رئیس جمهور فدراسیون روسیه دمیتری میدویدیف مذاکرات انجام داد. در جریان بازدید طیف وسیع مسایل مناسبات بین الدولتی مورد بحث قرار گرفت. کرزی به توافق مسکو در مورد شرکت در بازسازی یک عده تاسیسات مهم حیاتی که در سال های 50 – 60 قرن گذشته به کمک اتحاد شوروی ساخته شده بودند و دست یافت . همچنان طرفین درمورد تامین صادرات محصولات نفتی که افغانستان به انها نیاز دارد به توافق رسیدند. مسکو که از قبل به نیروهای ایتلافی کمک میکند و به آنها دهلیز هوایی و زمینی برای انتقال محموله ها به افغانستان فراهم ساخته، همچنان به ادامه تربیه متخصصین عرصه امنیتی افغان، ارسال سلاح خودکار و هلیکوپترهای Ми - 17 به اردو و پولیس افغان موافقه نموده است.
متخصصین روسی یکجا با همکاران امریکایی شان در عملیات مشترک ضد مواد مخدره شرکت ورزیده اند. روسیه همچنان تحقق پروژه های بشری را در افغانستان ادامه میدهد: در این روزها دیپلوماتان روسیه در باره ارسال محموله نوبتی ارد گندم به جمهوری اسلامی افغانستان خبر دادند.
فهرست امکانات احیای همکاری متقابلاً مفید تخنیکی – اقتصادی را میتوان ادامه داد: در این جمله بازسازی فابریکه کود کیمیاوی، سیلوی کابل، توسعه کامبینات خانه سازی و اعمار فابریکه سمنت و همکاری در عرصه انرژی شامل می باشد. این بار در همکاری اقتصادی نه تنها موسسات دولتی، بلکه خصوصی میتوانند شرکت ورزند که عرصه همکاری را تا اندازه زیادی توسعه می بخشد.
میخواهیم خاطرنشان سازیم که روسیه با تعین سیاست خارجی خود نسبت به افغانستان بر این امر استناد میکند که برقراری صلح در افغانستان، انکشاف اقتصادی کشور، حفظ تمامیت ارضی و استقلال ان با منافع روسیه مطابقت دارد.
روسیه در ماه جنوری سال 2011 در جریان بازدید حامد کرزی رئیس جمهور افغانستان از مسکو و مذاکرات او با همتای روسی او دمیتری میدویدیف یکبار دیگر وفاداری خود را به چنین سیاست ثابت ساخت. اعلامیه مشترک امضاء گردید که در آن موضعگیری عمده روسیه نسبت به افغنستان تسجیل گردید: " از جانب روسیه وفاداری به تشکل افغانستان به مثابه دولت باثبات و شگوفان، فارغ از مشکلات تروریزم و جنایات مواد مخدره تائید گردید".
در ماه دسمبر سال 2011 در شهر بن المان کنفرانس بین المللی برگزار خواهد شد که در آن نتیجه گیری دوران ده ساله (2001 – 2011) صورت خواهد گرفت و دورنمای حل صلح آمیز منازعه در افغانستان تعین خواهد گردید.
مساله محوری که باعث نگرانی بسیاری ها میگردد، اینست که در افغانستان در سال 2014 بعد از خروج نیروهای عمده ایتلاف بین المللی چه رخ خواهد داد؟ چون منافع جیوستراتیژیکی روسیه به این امر مربوط میگردند، پس در اینجا باید این مساله مدنظر گرفته شود که روسیه به مثابه عضو منطقه، نمیتواند به بی تفاوتی نسبت به رسیدن بنیادگرایان افراطی در افغانستان به قدرت که ایدیولوژی جنگ طلبانه خود را به جمهوری های شوروی سابق آسیای میانه گسترش خواهند داد و فعال ساختن گروه های تندرو مذهبی موجود در برخی جمهوری های آسیای میانه نگاه کند. روسیه از تمام امکانات ممکن دیپلوماتیک، مادی – تخنیکی و غیره استفاده خواهد کرد، تا به حکومت و مردم افغانستان در تاب آوردن در این زمان دشوار کمک نماید.
|
| Afghanistan.ru |
(1)نطرشما در اين مورد
ارسال اين صفحه به دوستتان
برای چاپ
|
|
|
|
