|
صفحه اول/ |
ارگ و پیادهسازی آخرین نظریههای قومی
/11.12.2018
نویسنده: میرویس قادری
طرح تازۀ وزارت تحصیلات عالی افغانستان دربارۀ سهمیهبندی کانکور و تأیید آن از جانب کابینۀ حکومت وحدت ملی، به اختلافات گستردۀ اجتماعی دامن زده است.
وزارت تحصیلات عالی افغانستان میگوید که طرح تازه به واقعیتهای اجتماعی کنونی کشور پاسخگو میدهد. زیرا، در حال حاضر در شماری از ولایات حقوقدان، داکتر، متخصص زراعت و... وجود ندارد و حکومت نمیتواند دروازۀ ادارات دولتی را ببندد و مکلف است که طرحی را به منظور تقویت نهادهای این ولایات روی دست گیرد.
فیصل امین، سخنگوی وزارت تحصیلات عالی میگوید که بر اساس این طرح، ۷۵ درصد بستهای تحصیلی به رقابت سرتاسری گذاشته خواهد شد؛ اما ۲۵ درصد دیگر سهم باشندههای زونهایی خواهند بود که دانشگاه در آن موقعیت دارند.
بر بنیاد طرح جدید وزارت تحصیلات عالی، ولایات افغانستان متناسب نفوسشان در آزمون کانکور و رشتههای تحصیلی دانشگاهها، دانشجو خواهند داشت. این طرح از دورۀ حکومت حامد کرزی بدینسو روی میز وزارت تحصیلات عالی و رییسجمهور قرار داشته است. اما به دلیل اعتراضات مردم و جمعی از نمایندگان مناطق مرکزی (هزارهها) طرح تحصیلات عالی در حکومت سابق اجرایی نشد.
در طرح مشترک تازۀ وزارت تحصیلات عالی و وزارت معارف، ۲۵ درصد پذیرش دانشگاهها در رشتههای پرکاربرد و ضروری چون طب، انجنیری، حقوق، اقتصاد، زراعت و کمپیوترساینس به کوچیها و داوطلبان ولایتهایی تعلق گرفته که به باور این وزارتها کمتر توسعه یافتهاند و داوطلبان آن هم نمیتوانند از راه رقابت عمومی به این دانشکدهها راهیابند.
حکومت مدعی است که طرح تازه به منظور تحقق «عدالت اجتماعی» و «انکشاف متوازن» روی دست گرفته شده است. در این طرح، تمرکز به ولایات پشتوننشین و «کوچیها» میباشد. هرچند در گزارش ریاستجمهوری و طرح وزارت تحصیلات عالی که به رسانهها درز کرده، به جای ولایت پشتوننشین، مناطق کمتر توسعه یافته تذکر داده شده است.
هفده سال پسین فرصت استثنایی به شماری از اقوام به ویژه هزارهها بود. آنان راه تعلیم و تحصیل در پیش گرفتند و بهگونۀ گسترده وارد دانشگاهها و نهادهای اکادمیک گردیدند. بر بنیاد احصاییۀ غیر رسمی، هزارهها به لحاظ جمعیت در جایگاه سوم در میان اقوام افغانستان قرار دارند. اما حضور هزارهها در دانشگاهها غیرقابل مقایسه با دیگر اقوام میباشد. در اکثریت دانشکدههای افغانستان، اکثریت دانشجویان را هزارهها تشکیل میدهند. یکی از استادان مطرح دانشگاه کابل که همزمان در چند فاکولته تدریس میکند، میگوید که در اکثریت مطلق صنفها به طور میانگین 70 درصد دانشجویان او را هزارهها تشکیل میدهند. ترکیب یکجانبۀ اجتماعی در دانشگاههای مرکز و ولایات برای ایلیت سیاسی پشتون تحملناپذیر است.
از آنجاییکه اکثریت استادان دانشگاهها را پشتونها تشکیل میدهند، همواره گزارشهایی از درگیری و نزاع میان استادان و دانشجویان وجود داشته است.
سال گذشته یک دانشجوی هزاره پس از درگیری با یکی از استادان، دست به خودکشی زد. چند سال پیش، دانشجویان فاکولتۀ علوم اجتماعی دانشگاه کابل به طور دستجمعی دست به تحصن زدند و از برخورد قومی و سیاسی استادان شاکی بودند. ماجرا تا جایی بالا گرفت که رییسجمهور سابق دست به کار شد و به نزاع کلان در دانشگاه پایان داد. همین چند روز پیش، درگیری میان محصلان هزاره و پشتون در خوابگاه دانشگاه کابل، باعث قتل و جراحت چندتن گردید و دانشگاه برای یک هفتۀ متوالی تعطیل شد. حکومت وحدت ملی دربارۀ نزاع دانشگاه جلسۀ اضطراری برپا کرد و ادامۀ منازعۀ قومی را تهدیدی در برابر امنیت ملی کشور خواند.
پشتونها خود را قربانی جنگ جاری میدانند. در حال حاضر وضعیت آموزش و پرورش در اکثر ولایات پشتوننشین فاجعهبار است. شمار قابل توجهی از مکاتب به دلایل فرهنگی- اجتماعی و همچنان تهدیدهای طالبان مسدود است. همین سال پار از یک ولایت جنوبی، دو دانشآموز دختر به دانشگاه راه یافت. اما برعکس از ولایت دایکندی در مرکز افغانستان، صدها و هزاران دختر به دانشگاه کابل راه یافتند. این وضعیت برای حکام افغانستان مایۀ نگرانی است. سران پشتون تلاش دارند که با تغییر سیستم کانکور، از شگاف بیشتر اجتماعی جلوگیری کنند. آنان در ده سال گذشته تمام امکانات و فرصتها را در اختیار دانشجویان مناطق جنگزده قرار دادند. کورسهای کوتاهمدت و درازمدت آموزشی راه انداختند و برنامههای آمادهگی کانکور را روی دست گرفتند، اما ظاهراً این تلاشها نتوانسته کمکی به متوازنسازی حضور دانشجویان در دانشگاهها نماید.
افشای طرح تازه، هزارهها را که تازه از فشار بازداشت علیپور، فرمانده نامآور محلی و هجوم طالبان به ولسوالیهای پرنفوس جاغوری و مالستان و مهاجرت دستجمعی هزاران تن بیرون شده بودند، باردیگر در شوک فرو برد!
هزارهها با وجود حضور اندک در بدنۀ نظام و ساختارهای خدمات ملکی و نیروهای امنیتی، از اینکه فرصت استثنایی برای تعلیم و تحصیل دارند و هزارتن از جوانانشان راهی دانشگاهها میشوند، در هفده سال گذشته خوشنبود بودند. اما حملات هدفمند گروه داعش بر مراکز آموزشی هزارهجات و فشارهای متنوع حکومت، اوضاع آنان را خراب کرده است. جمعی از نمایندگان هزاره، طرح تازۀ حکومت را «جنایت علیه بشریت»، «اپارتاید» و «حذف سیستماتیک» خواندهاند.
در طرح تازه، معیار سواد، دانش و شایستهگی نیست. بل دانشآموزان به لطف سهم قومی و منطقهایشان به دانشگاهها راه خواهند یافت. پژوهشگران حوزۀ تعلیم و تربیه معتقد هستند که اجراییسازی این طرح، روی کیفیت نظام آموزشی و اعتبار دانشگاهها تأثیر منفی بر جا خواهد گذاشت. زیرا، دیگر دانشآموزان آن تلاش و زحمت لازم را نخواهند کشید و به دانشگاهها نیز دانشجویان ضعیف، کمسواد و بیظرفیت راه خواهند یافت.
در چهار و اندی از دورۀ حکومت محمد اشرف غنی، بارها شاهد درگیریهای قومی و گروهی بودهایم. یک جنجال قومی و منطقهیی پایان نمییابد که تنش تازهیی شکل میگیرد. انگار مأموریت رییسجمهور غنی بحرانزایی و خلق درگیریهای قومی، تباری و گروهی باشد. باورها بر این است که غنی در پایان دورۀ حکومت وحدت ملی، در پی اجرای آخرین برنامههای قومی و سیاسی خویش میباشد.
|
فارسی.رو |
ارسال اين صفحه به دوستتان
برای چاپ
|
|
|
|