|
|
| صفحه اول/ |
افغانستان: جنگ و تریاک
/11.9.2017
نگارنده: دیمیتری ورخوتروف
نظر نویسنده مقاله ممکن است مغایر با موضع سایت افغانستان.رو باشد.
تا به حال در مورد تولید مواد مخدر در افغانستان بسیار نوشته شده و نوشتن چیز جدیدی در این مورد کمی دشوار به نظر می رسد.
با این وجود تازه های جدیدی در مورد تولید مواد مخدر در افغانستان وجود دارد که تا به حال به آن پرداخته نشده، و آن ارتباط غیر قابل انکار کشت و تولید مواد مخدر از جمله تریاک با تجارت کوچک افغانستان است که چشم انداز جالبی را برای مبارزات نظامی-اقتصادی علیه طالبان باز می کند.
ارتباط بین تولید مواد مخدر و تجارت کوچک در افغانستان مشهود است. واقعیت این است که دهقانان درآمدی را که از تولید تریاک به دست می آورند خرج نیازهای خود از جمله غذا، لباس، سوخت برای جنراتورها و دیگر اشیاء و خدمات می کنند. تامین کننده اصلی این نیازمندی ها، قطعا همین کسب و کار کوچک است که سبب جریان منابع مالی از بخش غیر قانونی اقتصاد افغانستان به بخش قانونی آن می شود.
این جریان به ابعاد قابل توجهی منتهی می شود. بر اساس گزارش سازمان ملل، در سال 2016 تقریبا 4 هزار و 80 تُن تریاک در کشور تولید شده که با قیمت خرید 200 دالر به ازاء هر کیلوگرم، درآمدی به ارزش 816 میلیون دالر را به وجود آورده است. بیشتر این وجوه توسط دهقانان به مصرف رسیده و درآمد کسب و کارهای کوچک را تشکیل داده است. در سال 2016، حجم معاملات تجارت کوچک افغانستان به 20 میلیارد دالر رسید. بدین ترتیب، اگر دهقانانی که درگیر کشت کوکنار هستند 700 میلیون دالر را صرف خریداری کرده باشند، سهم "پول تریاک" در گردش مالی به میزان 3.5 درصد می رسد. این ارقام ثابت نیست، زیرا قیمت خرید تریاک به شدت نوسان دارد. علاوه بر این، تنگنای تجارت مواد مخدر در افغانستان، معامله گران و حاملان مواد مخدر نیز بخشی از درآمد خود را برای خریداری این مواد می پردازند و همچنین در جریان بودجه به بخش کوچک تجارت افغانستان شرکت می کنند. به طور کلی می توان گفت چنین جریان مالیاتی می تواند به یک میلیارد دالر در سال برسد.
ارتباط بدیهی اما تا هنوز به رسمیت شناخته نشده تولید مواد مخدر و بخش قانونی کسب و کار برای راه اندازی یک جنگ اقتصادی با طالبان از اهمیت بسزایی برخوردار است. به نظر می رسد که میان طالبان و دولت افغانستان یک رابطه اقتصادی وجود دارد.
تولید و قاچاق مواد مخدر از جمله مهمترین منبع درآمد طالبان به شمار می رود. طالبان مبلغ قابل توجهی برای دهقانان برای کشت تریاک پرداخت می کنند. دهقانان نیز درآمد خود را صرف کالاها و خدمات مربوط به تجارت کوچک افغانستان می کنند که به نوبه خود به دولت افغانستان مالیات می پردازند.
بنابراین، از طریق این زنجیره، طالبان در واقع برای مقابله با خود، مقدار قابل توجهی پول را به دولت پرداخت می کنند. در سال 2016، کسب و کارهای کوچک مبلغ 2.5 میلیارد دالر را به دولت مالیات پرداخت کردند و اگر نسبت بالای پول تریاک را در نظر بگیریم، طالبان در حدود 87 میلیون دالر را تسلیم دولت کرده است. این رقم معادل هزینه کامل و تجهیز حداقل یک تیپ نظامی به مدت یک سال است.
این وضعیت در طول تمام سال های جنگ با طالبان پابرجا بوده است و طالبان برای حل این مشکل هیچ کاری نتوانستند؛ زیرا آن ها به تنهایی و بدون حمایت دولت قادر به تأمین وسایل و دیگر مواد مورد نیاز برای دهقانان برای کشت و تولید مواد مخدر نبودند تا از پرداخت مالیات به دولت جلوگیری کنند. برای طالبان خرید تریاک در واقع تجارت با دشمن است و می توان گفت که خود طالبان به طور مستقیم بیش از یک میلیارد دالر را از زمان آغاز عملیات نظامی آمریکا در سال 2001 هزینه جنگ کرده اند.
اگر واقعا چنین باشد، پس می توان ضربه های بیشتری به گروه طالبان وارد کرد، منابع مالی آن ها را تضعیف کرد و حمایت مردم را از آنها سلب کرد و سر انجام آن ها را به فروپاشی نزدیک تر کرد. وضعیت در خاورمیانه تغییر کرده است، گروه های تروریستی عملا در سوریه و عراق شکست خورده اند، که البته این امر بر حمایت آن ها در جهان عرب تأثیر منفی دارد. بنابراین طالبان به سختی می توانند به تزریق منابع مالی خارجی برسند. راه اندازی یک جنگ اقتصادی علیه طالبان در چنین شرایطی وعده موفقیت است.
اجتناب ناپذیری تولید مواد مخدر
در مورد تولید مواد مخدر در افغانستان در بیشتر موارد با یک لحن کاملا منفی نوشته و نظر داده شده و بر لزوم مبارزه قاطع علیه آن تاکید شده است. با این حال، با توجه به تجربه سایر کشورهای متخاصم، به ویژه چین در دهه های 1920 و 1940، هند و چین در دهه های 1970 و 1980، باید به این واقعیت پی برد که پیشگیری و مبارزه علیه مواد مخدر در زمان جنگ امریست اجتناب ناپذیر.
دلایل آن عبارتند از تسلط طالبان بر بخش هایی از کشور، توسعه اقتصادی ضعیف، فقر و مساعد بودن وضعیت برای کشت و تولید تریاک به دلیل عدم امنیت و نفوذ دولت. رشد تریاک نیازی به زیرساخت ندارد. برای مثال، اگر در یک هکتار زمین 50 تا 52 کیلوگرم تریاک کشت شود، در صد هکتار 4200 تا 5500 کیلوگرم تریاک خام تولید می شود. اگر در یک هکتار زمین دو تن گندم کشت شود، درصد هکتار 2000 تن غلات و دانه تولید می شود. اگر حاصلات تریاک را بشود در یک کامیون انتقال داد، برای انتقال و صادرات گندم به صدتا کامیون نیاز خواهد بود.
تا زمانی که مقادیر زیادی وجوه در آبیاری و زیرساخت ها سرمایه گذاری نشود و اجازه جمع آوری، نگهداری و توزیع سایر محصولات زراعتی داده نشود، تریاک به عنوان جذابترین و مفیدترین محصول برای دهقانان در بعضی از ولایات کشور باقی خواهد ماند. بنابراین، توصیه می شود که قانونی برای کشت کوکنار در زمان جنگ توسط دولت به تصویب برسد. این قانون موقتی خواهد بود و دولت می تواند تحت شرایط مناسب با استناد بر اینکه کشت و زرع مواد مخدر توسط قوانین بین المللی و شریعت اسلامی به شدت منع شده است این قانون را لغو کند.
خرید دولتی تریاک
چرا ما به کشت تریاک بشکل موقت و در هنگام جنگ نیاز داریم؟ به دو دلیل عمده: اولا، برای افزایش جریان پول از حوزه تولید مواد مخدر ومنابع مالی طالبان به کسب و کار قانونی و در نهایت به دولت. ثانیا، برای به دست آوردن حمایت مردم در مناطق تحت کنترل طالبان.
دلیل دوم برای جنگ با طالبان بسیار مهم است. بدیهی است که طالبان تنها با حمایت و پشتیبانی مردم محلی که به آنها غذا، مکان و حتا معلومات استخباراتی را فراهم می کنند قوی و پابرجا اند.
تجربه جنگ های متعدد با طالبان به صراحت می گوید که مبارزه با طالبانی که حمایت مردم را با خود دارند هیچگاه نتیجه مطلوبی در پی نداشته است. آنها قبل اینکه مورد حمله نیروهای امنیتی قرار بگیرند، توسط مردم محل هشدار داده می شوند که این امر فرصت عقب نشینی و یا طرح ضد حمله را به طالبان فراهم می کند.
در مبارزه علیه مواد مخدر در افغانستان، همیشه فقدان بزرگی وجود داشته و آن این بوده که با تخریب مزارع آنعده از دهقانانی که خود در کشت خشخاش دخیل بوده اند سبب شده تا برای حفظ کسب و کار خود از طالبان حمایت کنند. با دهقانان به شکل مجرم برخورد می شود و درآمد آن ها نیز نامشروع و غیر قانونی پنداشته می شود و عملیات تخریبی مزارع، آن ها را از معیشت محروم می کند که در نهایت چاره ای ندارند به جز حمایت از طالبان. ترس از دست دادن درآمد، دهقانان را مجبور به کمک به طالبان می کند و نیروهای دولتی و پلیس را دشمن خود می پندارند.
این وضعیت باید تغییر کند و برای ایجاد چنین تغییری، باید اقدامات زیر صورت گیرد.
در قدم اول، صدور حکمی که مبنی بر آن کشت کوکنار در ساحات تحت کنترل طالبان و نقاطی که در آنها جنگ جریان دارد مجاز شود.
در قدم دوم، درآمد و عایدات حاصل از کشت خشخاش در این ساحات باید قانونی پنداشته شود که پرداخت 20 درصد از عایدات به عنوان مالیات به دولت را نیز به همراه خواهد داشت. مالیات جمع آوری شده از کشت خشخاش به یک صندوق خاص ارتباط خواهد گرفت که بخشی از این مالیات برای تداوی معتادین مواد مخدر هزینه خواهد شد و بخش دیگر آن برای تامین مالی ارتش و پولیس به مصرف خواهد رسید.
در قدم سوم، معرفی خرید دولتی تریاک خام از دهقانان: طالبان در اصل بیشترین سود را از فروش مجدد تریاک به شکل عمده می برند. آنها تریاک را از دهقانان می خرند و به پردازنده های مواد می فروشند. در واقع، طالبان کنترل و پردازش مواد را به عهده دارند و با تامین امنیت لابراتوارها، مالیات نیز دریافت می کنند. در هر صورت، سود آن ها به جریان مواد خام، یعنی تریاکی که توسط دهقانان جمع آوری می شود بستگی دارد. هدف از خرید، به دست آوردن کمترین مقدار ممکن از مواد خام در بخش تولید مواد مخدر است. مهم نیست چقدر تریاک تولید می شود، اما این مهم است که تریاک تولید شده چقدر به مورفین و هروئین پردازش می شود. بنابراین، با کاهش جریان مواد خام در لابراتوارها، ممکن است به کاهش در تولید مواد نهایی دست یابید. این امر باعث کاهش فروش هروئین و مورفین در خارج از افغانستان و کاهش منابع مالی طالبان در داخل کشور خواهد شد.
البته، خرید دولتی باید به صورت نیمه اجباری و همراه با عملیات نظامی و پلیس انجام شود. به عنوان مثال، در مناطقی که محصول تریاک به مرحله برداشت رسیده، باید در مورد پیامدهای ناگوار مواد مخدر و با اشاره به ممنوعیت کشت و زرع این مواد در شریعت اسلامی آنها را تشویق به فروش این مواد به دولت کرد. به کسانی هم که حاضر به فروش مواد به دولت نیستند باید اجازه برداشت داده نشود.
پولی که دهقانان از خرید مواد به دولت به دست می آورند نباید پیش آن ها بماند، یا باید به محض اینکه فروش مواد صورت گرفت پول را صرف نیازمندی های خود بکنند و یا پول را به یکی از بانک های دولتی یا خصوصی بسپارند. در این صورت طالبان به پول دهقانان دسترسی نخواهند داشت. برای جلوگیری از دسترسی طالبان به اسناد سپرده بانکی، دارندگان حساب بانکی باید با استفاده از دستگاه ثبت اثر انگشت شناسایی شوند، به طوری که اثر تمام انگشتان دست دهقانان در دیتابیس ثبت شود تا در صورت قطع شدن یکی از انگشتان دهقانان توسط طالبان، آن ها از دسترسی به حساب بانکی خود محروم نشوند.
طالبان نیز سعی خواهند کرد این اقدام را به نحوی پاسخ دهد. ازآنجایی که تخریب قطعات بزرگ ارتش و پلیس فراتر از توانایی آنها است، آنها سعی خواهند کرد تا مانع فروش مواد دهقانان به دولت شوند.
آنها ممکن است در صدد قتل و به تاراج بردن اموال دهاقین شوند. اما این اقدامات باعث کاهش نفوذ و اعتبار طالبان بین دهقانان خواهد شد. دهقانانی که در معرض ترور از سوی طالبان قرار بگیرند، گزینه های متعددی برای مقاومت خواهند داشت. ترک محل بود و باش، مخصوصا کسانی که پس انداز نقدی در بانک داشته باشند. دوم، انتقال مخفیانه تریاک از مناطق تحت کنترل طالبان برای فروش به دولت و سوم اینکه با ارتش و پلیس همکاری کنند، در بین طالبان نفوذ کنند و از تمام برنامه ها و حرکات طالبان نیروهای امنیتی را مطلع بسازند.
طالبان همچنین می توانند با ارائه پیشنهادی به دهقانان برای خرید مواد با قیمت بسیار بالاتری یک مبارزه اقتصادی علیه خرید دولتی تریاک به راه بیاندازند. این امر باعث خواهد شد تا مقدار سودی که طالبان به دست می آورند کاهش یابد. برای جلوگیری از این مبارزه اقتصادی، لازم است تا دهقانان را بلافاصله تشویق کنید که درآمد حاصل از مواد را صرف کالاها و دیگر خدمات کنند و یا اینکه آنها را تشویق به سپردن وجوه شان به بانک های دولتی یا خصوصی کنید. اجازه دهید طالبان بیشتر به دهقانان پرداخت کنند، در نتیجه آنها پول بیشتری برای مبارزه با طالبان به دولت انتقال خواهند داد. مطمئنا، در یک جنگ اقتصادی، دولت برنده خواهد شد زیرا دولت دارای منابع مالی بیشتری نسبت به طالبان است.
افزون بر این، افزایش قیمت مواد اولیه منجر به کاهش کل زنجیره تولید و بازاریابی مواد مخدر خواهد شد. به هر میزانی که قیمت فروش تریاک بلند باشد به همان میزان به ضرر طالبان و مافیای مواد مخدر تمام خواهد شد.
برای افغانستان خرید دولتی تریاک کاملا امکان پذیر است. در محاسبات فوق قیمت بسیار بالایی، 200 دالر درهر کیلو گرم تریاک، و حتی در این مورد، هزینه های سالانه آن کمتر از یک میلیارد دالر خواهد بود. در واقع، قیمت تریاک به شدت نوسان دارد و گاهی اوقات به 50 دالر به ازای هر کیلوگرم کاهش می یابد، همانطور که در سال 2009 شاهد چنین کاهشی بودیم. همچنین مطلوب است، اما لازم نیست که تمام محصول را خریداری کنید. در این مورد، هزینه خرید می تواند حدود 600 تا 700 میلیون دالر در سال باشد.
ایده خرید تریاک بارها پیشنهاد شده است، اما همیشه رد شده، زیرا به وضوح غیر سودآور بوده است. عجیب است که چنین استدلالی از عدم مفید بودن خرید تریاک به طور کلی بیان شده است. قرار نیست جمهوری اسلامی افغانستان به یک فروشنده مواد مخدر تبدیل شود. خرید تریاک اهداف بسیار متفاوتی دارد و به طور کلی یک تمرین نظامی و اقتصادی است که عمدتا برای دستیابی به همدردی و حمایت جمعیت دهقانان در مناطقی که تحت تاثیر طالبان قرار دارند است. خرید دولتی تریاک مهم ترین شرط برای شکست طالبان است.
علاوه بر این، خرید دولتی تریاک بخش بزرگی از بازپرداخت هزینه ها را فراهم می کند. در مرحله اول، جریان درآمد دهقانی از تریاک به بخش کوچک کسب و کار است که بر اساس آن به دولت مالیات پرداخته می شود و در حدود 5 تا 8 درصد از بازده مستقیمی که برای خرید مواد خرج شده دوباره به بودجه دولت بر میگردد. در مرحله دوم، خرید دولتی تریاک، در واقع، یارانه دادن به شرکت های کوچک و بانک ها است. با یارانه های غیر مستقیم سالانه بیش از نیم میلیارد دالر در سال، کسب و کارهای کوچک و بانکی رشد و شکوفا خواهند شد. در دو یا سه سال، این کسب و کار یارانه سالانه غیر مستقیم را به شکل خرید دولتی تریاک پرداخت خواهد کرد. سوم، خرید تریاک می تواند به شرکت های خارجی برای پردازش به منظور تولید داروهای درمانی فروخته شود. به عنوان مثال، اگر تنها کدئین را درنظر بگیریم، آلکالوئید اصلی استخراج شده از تریاک افغانستان می تواند مواد خام را در حدود 20 درصد از حجم تولید جهانی آن تولید کند.
ترکیبی از عملیات نظامی علیه طالبان و خرید دولتی تریاک به خیلی سریع تاثیر ملموسی را در پی خواهد داشت. در قدم اول بر ارتش تاثیر خواهد گذاشت.
اگر دهقانان، حتی کسانی که در تولید تریاک دخیل هستند، احساس کنند که دولت به آنها نیاز دارد و این احساس را پیدا کنند که دولت آنها را مجرم نمی داند و در تنگ دستی ها از آنها حمایت می شود، آنها بیشتر تشویق به حمایت از ارتش و پلیس خواهند شد. گروه طالبان بدون حمایت، به سرعت سقوط خواهد کرد و به دولت تسلیم خواهد شد و یا فرار خواهند کرد.
مزیت چنین سیاستی در اقتصاد تریاک این است که می توان آن را تا زمانی که جنگ در جریان است ادامه داد و می توان هر زمانی که دولت خواسته باشد آن را متوقف کند.
زمانی که جنگ به پایان برسد، دولت می تواند قانون کشت تریاک را به طور موقت ملغا کند، مبارزه جدی تری را بر علیه مواد مخدر روی دست گیرد و ممنوعیت کامل کشت کوکنار را اعلام کند.
|
| فارسی.رو |
ارسال اين صفحه به دوستتان
برای چاپ
|
|
|
|
