آمریکا درصدد محور جدید «واشنگتن-دهلی-کابل» است که هدف و آن رویارویی با محور «مسکو-پکن-اسلام آباد» است، هند که شریک راهبردی روسیه در گروه «بریکس» و سازمان همکاری‌های شانگهای است، نقش اصلی برای پیشبرد سیاست آمریکا در منطقه را بازی می‌کند.

روزنامه «کامرسانت»، چاپ مسکو، در تحلیلی نوشته است: "رکس تیلرسون" وزیر امور خارجه امریکا بعنوان نقطه پایانی سفر دوره ای خود در منطقه خاورمیانه و جنوب آسیا، به هند سفر کرد. مذاکرات وی در هند، دقیقا تاییدی بر تجدیدنظر اساسی در سیاست آمریکا در منطقه ای بود که دارای اهمیت راهبردی زیادی است. بالاترین رده بندی متحدان واشنگتن که پیش از این در اختیار پاکستان قرار داشت، دیگر به هند تعلق دارد. احیای نقش مرکزیت آمریکا در جنوب آسیا باید به شکل گیری محور سه جانبه جدید «واشنگتن-دهلی-کابل» کمک کند که راهکار آمریکایی برای مقابله با محور سه جانبه موجود در منطقه، یعنی «مسکو-پکن-اسلام آباد» خواهد بود.

سفر وزیر خارجه آمریکا در پایتخت هند روز پنج شنبه و بعد از یک ماراتون درازمدت به پایان رسید که طی آن وی از عربستان سعودی، قطر، عراق، افغانستان و پاکستان دیدن کرده بود.

در شرایطی که بر اساس درز اطلاعات مختلف و متعدد در باره عدم نفوذ کافی تیلرسون در عرصه سیاست واشنگتن و اختلافات وی با "دونالد ترامپ" رئیس جمهوری آمریکا که بطور جدی امکان تغییر وزیر امور خارجه آمریکا تا پایان سال جاری را مطرح کرده، رکس تیلرسون یکی از نتیجه بخش ترین سفرهای خارجی خود را انجام داد که نقش رهبری واشنگتن در منطقه بسیار مهم راهبردی آسیا را تقویت کرد.

دیدار دو روزه وی از دهلی و مذاکراتش با رهبران هند نیز اطلاعات قبلی در مورد شکل گیری واقعیات تازه ای در جنوب آسیا را مورد تایید قرار داد. اکنون هند که در دو سازمان مهم منطقه ای «بریکس» (گروهی متشکل از کشورهای برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی) و سازمان همکاریهای شانگهای عضویت دارد، و همچنین دارای موقعیت شریک راهبردی روسیه است، نقش اصلی ترین متحد آمریکا را بازی خواهد کرد.

این در حالی است که مقصد قبلی تیلرسون، یعنی پاکستان، چندان موفق نبود و وی در اسلام آباد با سردی پذیرایی شد. علت تیرگی روابط واشنگتن و اسلام آباد هم سخنان شدیدالحن وزیر خارجه آمریکا علیه پاکستان بود که در واقع جزو 16 کشور متحد اصلی آمریکا در خارج از چارچوب ناتو محسوب می شود. با این وجود، وزیر خارجه آمریکا، دقیقا قبل از این سفر، اسلام آباد را به حمایت از طالبان متهم کرده است. او حتی در هند نیز دوباره گفت که سازمانهای تروریستی بسیار زیادی با آرامش در پاکستان فعالیت دارند که علیه کشورهای همسایه اقداماتی را انجام می دهند. در صورتیکه تیلرسون در همان دقیقه نخست ورود خود به دهلی، بر موقعیت حساس و نقش مهم هند در منطقه تاکید کرد. وی همچنین از مقبره "مهاتما گاندی" رهبر فقید هند در تاج محل بازدید نموده و به وی احترام گذاشت. یکی دیگر از مسائلی که تایید کننده تلاش فعال دولت ترامپ برای بازگشت نقش رهبری خود در منطقه جنوب آسیاست، سخنان هفته قبل رکس تیلرسون در واشنگتن بود که ضمن تاکید بر مشارکت راهبردی بین واشنگتن و دهلی، وعده داده بود که هند باید نقش مرکزی تامین امنیت و ثبات در منطقه اقیانوس هند و آرام را ایفاء کند.

بدین ترتیب به نظر میرسد دولت آمریکا قصد دارد با قرار دادن تکیه اصلی خود بر هند در این منطقه، نقش رهبری خویش در جنوب آسیا را با ایجاد یک محور سه جانبه جدید «واشنگتن-دهلی-کابل» احیاء کند تا بتواند با محور سه جانبه دیگری در منطقه، یعنی محور «مسکو-پکن-اسلام آباد» مقابله کند. اصلی ترین اقدام برای ایجاد محور مذکور هم باید حل و فصل اوضاع در افغانستان باشد. محور مذاکرات روز سه شنبه تیلرسون در کابل نیز بر همین اساس بود. در همین راستا نیز "اشرف غنی" رئیس جمهوری افغانستان، اظهارات غیرمنتظره ای علیه روسیه داشت و در زمان سفر تیلرسون به این کشور، روسیه را به حمایت مخفیانه از طالبان متهم کرد.

البته سخنان وی با واکنش مسکو روبرو شده و وزارت امور خارجه روسیه، ضمن رد اتهامات بی پایه و اساس مقامات افغانستان، این موضع گیری را ناشی از تبلیغات ضدروسی رسانه های گروهی غربی ارزیابی کرد.

دولت ترامپ سعی دارد افغانستان را از روسیه و چین دور کند

کارشناسانی که «کامرسانت» دیدگاه آنها را جویا شده، نیز معتقدند که اتهام رهبر افغانستان یکی دیگر از شواهد مبتنی بر تغییر اوضاع در منطقه و در راستای تحقق ابتکارعمل ترامپ در ایجاد محور سه جانبه «واشنگتن-دهلی-کابل» بود که هدف از آن دور نگهداشتن افغانستان از روسیه و چین است.

"ناندان اونیکریشنان" نائب رئیس موسسه Observer Research Foundation که دفتر اصلی آن در دهلی مستقر است، می گوید: «این سفر رکس تیلرسون به معنای آن است که دولت ترامپ گام بسیار مهمی در نزدیک شدن به هند که در طول تاریخ موجودیت هند، سابقه نداشته است. در حالیکه روسیه اعلام آمادگی نموده که به همراه چین و پاکستان بری حل مشکلات در افغانستان، فعالیت خواهد کرد. اکنون مقامات واشنگتن برای نخستین بار فهماندند که دیگر به پاکستان به چشم متحد اصلی خویش در آسیا و نقش خاص آن در حل و فصل بحران افغانستان، نگاه نمی کنند.» به گفته این تحلیلگر، این پیام روشن واشنگتن را احتمالا هم در دهلی، هم در کابل و هم در اسلام آباد، به خوبی دریافت کرده اند.