|
|
| صفحه اول/ |
تجارت مرگ
/30.8.2014
وحید "مژده"
نظر نویسنده ممکن است مغایر با موضع سایت "افغانستان.رو" باشد.
طبق آمار های بین المللی، تجارت مواد مخدر در جهان بعد از تجارت نفت و اسلحه بزرگترین رقم را در دادوستد بین المللی تشکیل می دهد. این تجارت غیرقانونی را مافیای بین المللی مواد مخدر سامان می دهد و آمار های ادارهء مبارزه با جرایم و مواد مخدر سازمان ملل متحد نشان می دهد که در افغانستان همه ساله به ارزش هفت ملیارد دالر مواد مخدر تولید می شود. نیروهای خارجی وقتی درسال 2001 قدم به افغانستان نهادند، هدف خویش از این تهاجم را نابودی تروریسم و مبارزه با مواد مخدر اعلام نمودند. آنها مدعی بودند که تروریسم در افغانستان از مواد مخدر تغذیه می کند اما از آن زمان تاکنون میزان کشت کوکنار و تولید مواد مخدر در افغانستان 40 برابر افزایش داشته است.
وضعیت کشت کوکنار در سال 2014
در سال 2008 افغانستان با تولید 8200 تن تریاک، ریکارد قایم کرد و حتی گفته می شد که این میزان تولید بیش از نیاز دنیا به مواد مخدر از این نوع است. امسال یعنی در سال 2014 مقدار زمین زیر کشت کوکنار به 250 هزار هکتار می رسد که از نظر وسعت ساحهء کشت کوکنار یک ریکارد است اما مقدار زمین هائی که در آن کشت کوکنار از بین برده شده قرار ذیل است:
در ولایت هلمند 901 هکتار
در ارزگان 131 هکتار
در زابل 12 هکتار
در کندهار 96 هکتار
در مورد از بین بردن کشت کوکنار در ولایت های فراه، نیمروز وسایر ولایات کشور احصائیه ای در دست نیست و امسال از مجموع 250 هزار هکتار فقط 1138 هکتار زمین های زیر کشت کوکنار ازبین برده شده است که مقدار بسیار ناچیز است. مقامات مسئول دلیل این کم کاری را مصروفیت نیروهای امنیتی کشور در تامین امنیت انتخابات می دانند. به عبارهء دیگر از انتخابات ریاست جمهوری نیز بیشترین بهره را قاچاقچیان و مافیای مواد مخدر برده اند!
آیا امسال ریکارد های گذشته خواهد شکست؟
اگر به احصائیه های رسمی منتشر شده از جانب نهاد های رسمی بخصوص ادارهء مبارزه با جرایم و مواد مخدر سازمان ملل متحد مراجعه نمائیم، در سال 2001 یعنی سال اخیر حکومت طالبان در افغانستان تولید تریاک 185 تن بود این مقدار نیز تولید سال قبل بود که قاچاقچیان ذخیره کرده بودند. ملا محمد عمر در آغاز سال 2001 طی فرمانی کشت کوکنار را در آغاز آن سال ممنوع اعلام نمود. بعد از سقوط طالبان، گراف تولید مواد مخدر در افغانستان سیری صعودی داشته است. این نمودار که از طرف (UNODC) در سال 2009 به نشر رسیده، نمایانگر همین حقیقت است: سال 2001 تولید تریاک 185 تن.
سال 2002 تولید تریاک 2400 تن.
سال 2003 تولید تریاک 3600 تن
سال 2005 تولید تریاک 4100 تن
سال 2006 تولید تریاک 6100 تن
سال 2007 تولید تریاک 8200 تن
سال 2008 تولید تریاک 7700 تن
از آن ببعد در سال 2009 تولید تریاک به 6900 تن رسید. از سال 2010 اراضی کشت کوکنار افزایش یافت زیرا از این سال نیروهای خارجی از طریق هوا پاشیدن موادی را که به کشت تریاک زیان می رسانید روی مزارع کوکنار شدت بخشیدند بحدی که در سال 2012 تولید مواد مخدر به 3700 کاهش یافت و دهقانان هم برای اینکه کاهش تولید را جبران کنند، زمین های زیر کشت را افزایش دادند که در نتیجه میزان تولید تریاک درسال 2013 به 5500 تن رسید که امسال یعنی سال 2014 میزان اراضی زیر کشت کوکنار به 250 هزار هکتار رسیده و کشت کوکنار در ولایت هائی که قبلا از بین رفته بود دوباره از سر گرفته شده است.
بیشترین کشت کوکنار در ولایاتی صورت می گیرد که ناامن است از آن جمله بخش بزرگی از مواد مخدر از کشت زار های ولایت هلمند بدست می آید
بهرهء افغانستان از کشت کوکنار
بر طبق گزارش دفتر مبارزه با جرایم و مواد مخدر سازمان ملل متحد(UNODC) از سال 1001 تا 2010 میلادی به ارزش 70 ملیارد دالر مواد مخدر در افغانستان تولید شده است اما سوال اینست که از این پول هنگفت بهرهء افغانستان وبخصوص دهقانان چقدر بوده است؟ بر طبق این گزارش(UNODC) از مجموع 70 ملیارد دالر فقط دو ملیارد دالر آن نصیب دهقانان شده و 66 ملیارد دالر آن به جیب قاچاقچیان و مافیای بین المللی مواد مخدر در خارج از افغانستان رفته است. این اداره معتقد است که از این میزان مبلغ 200 ملیون دالر (سالانه 20 ملیون دالر) به مخالفین مسلح دولت افغانستان تعلق گرفته است.
در طول سالهای گذشته بنام مبارزه با کشت مواد مخدر تبلیغات زیادی صورت گرفت. تلاش در راه کشت جایگزین و دادن جایزه به کسانی که دست از کشت کوکنار برمی دارند بخشی از این اقدامات بود. گفته شد که جامعهء جهانی در طول دوازده سال بیش از هفت ملیارد دالر دراین راه هزینه کرده است اما مشخص نیست که این پول ها در کجا به مصرف رسید. اما آنچه که مشخص است اینست که دهقانان از این پول ها بهره ای نداشتند.
دولت افغانستان برای مبارزه با مواد مخدر، غیر از معینیت مبارزه با مواد مخدر وزارت داخله، یک وزرات مستقل را بنام وزارت مبارزه با مواد مخدر نیز بوجود آورده است که در طول دوازده سال گذشته نهاد های بین المللی با این وزارت کمک های زیادی کرده اند اما این کمک ها بجای اینکه به کاهش تولید مواد مخدر بیانجامد، برعکس به گسترش آن انجامیده است. گاهی اقداماتی از جانب این وزارت روی دست گرفته شد که موجب تشویق دهقانان به کشت خشخاش گردید بعنوان مثال چند سال قبل اعلام گردید که به دهقانانی که کوکنار کاشته اند، در برابر از میان بردن مزارع کوکنار آنان، مقدار معینی پول داده خواهد شد. این مسئله موجب شد تا دهقانان به امید بدست آوردن پول در برابر نابودی بته های خشخاش، به کشت بیشتر بپردازند اما در آن سال بصورت نمایشی فقط مقدار کمی از زمین ها از کشت خشخاش پاک سازی شد و به دهقانان آنان نیز پولی پرداخت نگردید. این مسئله موجب گردید تا تولید تریاک در آن سال افزایش یابد.
نقش مافیای مواد مخدر
معمولا مافیای مواد مخدر در کشور تولید کننده با مقامات قدرتمند دولتی رابطه برقرار می سازد. در افغانستان نیز بارها قاچاقچیانی که با مافیا رابطه داشته اند، باوجود اینکه با مقدار زیادی مواد مخدر دستگیر شده اند، با دستور رئیس جمهور و با این توجیه که شخص دستگیر شده از یک خانوادهء محترم کشور است، از زندان آزاد شده اند. در زندان های افغانستان معمولا قاچاقچیان چند کیلوئی زندانی اند نه آنهائی که با کانتینر دست به قاچاق می زنند. این نکته برکسی پوشیده نیست که این قاچاقچیان بحدی قدرتمند اند که وزیر داخلهء افغانستان جرئت ندارد حتی نام آنان را بگیرد چه رسد به اینکه کسی از آنانرا بزندان اندازد.
فساد مالی در دستگاه دولت مشکل دیگری است که موجب گردیده تا علیه این پدیدهء شوم مبارزهء جدی صورت نگیرد. هرچند مقامات امنیتی کشور بارها از دستگیری قاچاقچیان مواد مخدر خبر داده اند اما تاکنون هیچ قاچاقچی بزرگی دستگیر نشده است و قاچاقچیان متوسط نیز اگر احیانا دستگیر گردیده اند، از طرف نهاد های قضائی به معیاد های کوتاه زندان محکوم شده اند.
گشت جایگزین
یکی از راههای مبارزه با کشت کوکنار، ترویج کشت جایگزین است که در بعضی از ولایات دهقانان تشویق به کشت زعفران شده اند اما موانع بزرگی در این راه وجود دارد. مانع نخست وجود ناامنی ها و جنگ در افغانستان است که حاکمیت دولتی را در بخش اعظم از افغانستان به چالش کشیده است. بنابراین تا صلح در افغانستان حاکم نگردد، امکان محو کشت کوکنار ناممکن است. حاصل بدست آمده از مزارع کوکنار نیز مشوقی برای دهقانان بی بضاعت است. حاصل تریاک در یک هکتار زمین در افغانستان بصورت اوسط 55 کیلو گرام است درحالیکه از یک هکتار زمین در جنوب آسیا فقط 15 کیلو گرام تریاک بدست می آید.
عجیب است که کشت سایر اقسام مواد مخدر نیز در افغانستان در مقایسه با کشور های دیگر حاصل به مراتب بیشتر دارد. به گزارش UNODC شاهدانه «دانه ای که از آن چرس یا حشیش بدست می آید» در کشور های دیگر هم کشت می شود اما میزان حاصل دهی آن در افغانستان شگفت آور است. این گیاه در افغانستان در هر هکتار 145 کیلوگرام حاصل می دهد درحالیکه در مراکش از یک هکتار فقط چهل کیلوگرام حاصل بدست می آید. به همین دلیل افغانستان بزرگترین تولید کنندهء چرس در جهان هم بشمار می رود.
اوسط قیمت یک کیلوگرام تریاک 200 دالر است که با معیار های افغانستان عاید بسیار خوب بشمار می آید. بنابراین برای یک دهقان کشت کوکنار بهتر از کشت سایر محصولات است.
جنگ در سنگین هلمند
ولایت هلمند بزرگترین ولایت افغانستان است که بیش از هشتاد درصد از تولید تریاک در همین ولایت صورت می گیرد. جنگ ماه جون امسال از این نظر نیز قابل توجه است.امسال نیروهای افغان به بهانهء تامین امنیت انتخابات، مبارزه ای علیه مواد مخدر انجام ندادند. در نتیجه امسال دهقانان بدون مشکل خاصی به برداشت محصول تریاک از مزارع پرداختند. یک منبع عاید جنگجویان طالب نیز نشتر زدن غوزهء کوکنار در فصل برداشت حاصل است. اما امسال طالبان در ماه جون به حملهء گسترده بالای برخی از ولسوالی های هلمند از جمله ولسوالی سنگین پرداختند. حملهء طالبان به ولسوالی سنگین از این نظر دارای اهمیت است که ولسوالی سنگین بزرگترین مارکیت تریاک در افغانستان است. کنترول این مارکیت می تواند عواید زیادی را نصیب طالبان سازد. طالبان از محصولات زراعتی هنگام برداشت محصول ده فیصد تکس (عشر) می گیرند اما گرفتن تکس از تولید تریاک در مزرعه مانند گرفتن تکس از مثلا گندم ساده نیست.
دهقان پول نقد ندارد تا به طالبان بدهد و مجبور است تا ده فیصد تریاک را بصورت جنس بدهد که انتقال و انبار آن برای طالبان مشکل است اما گرفتن تکس در مارکیت ساده تر است و می توان تکس را بصورت پول نقد بدست آورد.بعضی از مناطقی که در آن تریاک کشت شده، تحت کنترول دولت افغانستان است و گرفتن مالیه از آن مناطق برای مسولین طالبان مشکل است. بنابراین راه آسان بدست آوردن تکس از تریاک، کنترول مارکیت تریاک است که بصورت عنعنوی ولسوالی سنگین ولایت هلمند می باشد.
در بازار سنگین می توان این تکس را از فروشنده گان به ساده گی بدست آورد زیرا مقدار تریاک هر تاجر در گدام را می توان مشخص کرد و ده فیصد تکس را محاسبه نمود.هرچند عاید از این مدرک بحدی نیست که آنگونه که امریکائی ها مدعی اند مصارف جنگ طالبان را به تنهائی تکافو نماید اما می تواند بخشی از پشتوانه ای باشد که برای یک جنگ طولانی مدت با استفاده از منابع داخلی لازم است. این مسئله ضرورت به تلاش در جهت تامین صلح در افغانستان را بخصوص برای کشور های منطقه برجسته می سازد.
کشور هائی که زیان می بینند
از مواد مخدر افغانستان بیشتر کشور های منطقه مانند ایران، آسیای میانه و فدراسیون روسیه متضرر می شوند. این ضرر بصورت مستقیم با اعتیاد تعداد زیادی از جوانان که نیروی کار را در این کشور ها تشکیل می دهند، قابل نگرانی است. همه ساله تعداد زیادی از معتادان نیز در این کشور ها در اثر افراط در استفاده از مواد مخدر جان می سپارند. ضرر های مادی این پدیدهء شوم برای این کشورها سالانه سر به دهها ملیارد دالر می زند.
با توجه به این حقیقت که جنگ و ناامنی عامل اصلی ازدیاد تولید مواد مخدر در افغانستان است و حضور قدرتمند ترین نیروی نظامی جهان نیز در مهار این پدیده ناتوان بوده است، بنابراین کشور های منطقه که از این پدیده همه ساله متضرر می شوند، باید دست بدست هم بدهند و برای تامین صلح در افغانستان دست به ابتکار عمل بزنند.
دست های خارجی
این سوال هنوز بی جواب است که چرا تولید تریاک در افغانستان از سال 2001 تا کنون چنین سیر صعودی داشته است؟ گفته می شود که میزان نیاز دنیا به هروئین سالانه در حدود پنج هزار تن است اما افغانستان در بیشتر سالها بیش از نیاز جهانی تولید داشته و قیمت هم زیاد تغییر نکرده است در حالیکه این یک قاعده در اقتصاد است که وقتی عرضه از تقاضا بیشتر باشد، قیمت کاهش می یابد.
دلیل این امر بیش از اینکه اقتصادی باشد سیاسی است. دست های مرموزی در کار اند تا در جهان تعداد بیشتری از مردم را به این بیماری مهلک دچار سازند. این تلاش بیشتر در کشور هائی متمرکز است که با امریکا مشکل دارند مانند فدراسیون روسیه و ایران. بخش بزرگی از هروئین افغانستان یا به این کشور ها و یا از طریق این کشور ها به کشور های دیگر صادر می شود و معضل مواد مخدر برای این دوکشور مبدل به یک معضل بزرگ اجتماعی و اقتصادی شده است. در داخل افغانستان نیز تعداد معتادان از مرز دو ملیون نفر گذشته است.
یک نگاه به نمودار فوق نشان می دهد که هرچند تولید مواد مخدر در افغانستان از قبل وجود داشته اما بعد از حضور نیروهای خارجی در افغانستان، تمام ریکارد های گذشته را شکسته است. بخش بزرگی از تریاک بدست آمده در افغانستان در داخل کشور به هروئین تبدیل شده و سپس به خارج صادر می شود. برای تبدیل مثلا 6000 تن تریاک به حدود 600 تن هروئین، به بیش از ده هزار تن مواد کیماوی ضرورت است. این مواد در داخل افغانستان ساخته نمی شود بلکه از خارج وارد می شود. چگونه و از کدام راه ها چنین مقدار عظیم مواد کیماوی به افغانستان وارد می شود؟! گفته می شود که مواد کیماوی در چین تولید شده و به افغانستان صادر می گردد. با توجه به این مسئله، بدون تردید اگر کشور های منطقه ارادهء داشته باشند، اگر نتوانند کاملا کشت تریاک را از بین ببرند، لااقل می توانند از طریق همکاری منطقوی تولید هروئین را کاهش دهند.
از جانب دیگر صدها تن هروئین از افغانستان به خارج از راه زمینی به کشور های دوردست مانند اروپا صادر می شود. این کار بدون کمک مقامات دولتی با مافیای مواد مخدر در کشور هائی که این مواد از طریق آنها ترانزیت می شود ممکن نیست. بخش مهمی از این مواد مخدر نیز از راه هوائی به خارج انتقال می یابد که این کار هم بدون دست داشتن نیروهای خارجی و مقامات دولتی کشور ما نیز ناممکن است. پس می توان درک کرد که چرا از سال 2001 ببعد، نمودار تولید مواد مخدر در افغانستان رشد صعودی را نشان می دهد.
|
| فارسی.رو |
ارسال اين صفحه به دوستتان
برای چاپ
|
|
|
|
